136 replies to this topic

[FM_daubac]

Thông Tây Hội - Ngôi đình cổ nhất phương Nam
Mar. 31, 2021

Người Việt Daily News

Tọa lạc trên con đường Thống Nhất thuộc phường 11, quận Gò Vấp, đình Thông Tây Hội là một trong những ngôi đình cổ nhất Sài Gòn - Gia Định và vùng đất Phương Nam. Trải qua hơn 3 thế kỷ với bao thăng trầm của thế cuộc nhưng ngôi đình vẫn giữ đươc nhiều giá trị văn hóa - tín ngưỡng tốt đẹp của dân tộc bên cạnh những giá trị nghệ thuật kiến trúc truyền thống độc đáo.

[tuphuongsg]

HẢI VÂN QUAN

Đèo Hải Vân còn có tên là đèo Ải Vân (vì trên đỉnh đèo xưa kia có một cửa ải) hay đèo Mây (vì đỉnh đèo thường có mây che phủ), cao 500 m (so với mực nước biển), dài 20 km, cắt ngang dãy núi Bạch Mã (là một phần của dãy Trường Sơn chạy cắt ra sát biển) ở giữa địa giới tỉnh Thừa Thiên-Huế (ở phía Bắc) và thành phố Đà Nẵng (ở phía Nam), Việt Nam.

Theo sử liệu, trước năm Bính Ngọ (1306), vùng đất có đèo Hải Vân thuộc về hai châu Ô, Rí của vương quốc Chămpa (còn gọi là Chiêm Thành). Sau khi được vua Chămpa là Chế Mân cắt làm sính lễ cầu hôn Công chúa Huyền Trân đời Trần vào năm vừa kể (1306), thì ngọn đèo chính là ranh giới giữa Đại Việt và Chiêm Thành.

Khoảng một thế kỷ sau, vào năm Nhâm Ngọ (1402), nhà Hồ (dưới triều Hồ Hán Thương) sai tướng Đỗ Mãn đem quân sang đánh Chiêm Thành, khiến vua nước ấy là Ba Đích Lại (Jaya Sinhavarman V) phải cắt đất Chiêm Động và Cổ Lũy để cầu hòa.

Kể từ đó, cả vùng đất có đèo Hải Vân mới thuộc hẳn về nước Đại Ngu (tức Việt Nam ngày nay), và trở thành ranh giới tự nhiên của hai xứ Thuận Hóa và Quảng Nam, như sách Phủ Biên tạp lục của Lê Quý Đôn đã chép: “Hải Vân dưới sát bờ biển, trên chọc từng mây là giới hạn của hai xứ Thuận Hóa và Quảng Nam”.

Vào thời Nguyễn, đèo Hải Vân vẫn là chỗ giáp giới giữa Thừa Thiên và Quảng Nam. Phía bắc chân núi giáp vực biển có hang Dơi, tục gọi là bãi Tiêu. Tương truyền xưa có thần sóng, thuyền đi qua đó thường bị lật chìm, nên ngạn ngữ có câu: "Đường bộ thì sợ Hải Vân/ Đường thủy thì sợ sóng thần Hang Dơi"
Nguyễn Thái Sơn


Tập san BAVH 1921 - Lũy phòng thủ trên đèo Hải Vân, cổng Đà Nẵng

LŨY PHÒNG THỦ TRÊN ĐÈO HẢI VÂN

Trước khi có sự biến mất hoàn toàn các dấu tích cuối cùng của cửa “quan ải An-nam” trên đỉnh đèo Hải Vân, địa điểm cao nhất của đường cái quan nối liền Huế với Đà Nẵng, tôi thiết nghĩ cần hồi phục các kỷ niệm của nó bằng cách đưa ra các bức ảnh cho thấy tình trạng hiện nay, cũng như đưa ra một số lời giải thích ngắn gọn liên quan đến cửa ải xưa chưa đầy một thế kỷ này; nhưng hiện nay hoàn toàn bị phế bỏ và đang lần hồi mai một do ảnh hưởng tác hại của mưa nắng, của các loài cây cỏ bám cứng.

Than ôi, đây cũng là một trong các công trình xây cất hiếm hoi tại An-nam, khơi dậy hình ảnh của một thời đại rực rỡ và cường thịnh đã mãi thuộc về quá khứ!
Từng ngày, từng giờ, thời gian đang hoàn tất công việc phá hoại của nó. Kỷ niệm đang phai mờ dần trong tâm tư của các thế hệ tiếp nối, để rồi đây không còn lại gì nữa, nếu chúng ta không lưu tâm đến việc giữ gìn dấu vết của cửa ải đó bằng cách nhắc lại lịch sử của nó cho những kẻ đến sau chúng ta được biết.
*
**
Đường quan nối Đà Nẵng với Huế dài khoảng 20km về phía bắc Đà Nẵng, vượt qua một rặng núi dày đặc, lởm chởm, có những ngọn cao quá 1000m và có tên chung là “Hải sơn”. Rặng núi là ranh giới hành chính và tự nhiên giữa hai tỉnh của miền Trung: Quảng Nam ở phía nam và Thừa Thiên ở phía bắc. Đường vượt qua rặng núi tại “đèo Hải Vân”, cao 496m.
Đèo là lối vượt duy nhất, thuận tiện cho việc đi lại từ phía này sang phía kia, cho nên nó là một địa điểm chiến lược giá trị hàng đầu, không tránh khỏi sự lưu tâm mạnh mẽ của vua An-nam, một khi lên ngôi là lo toan bảo vệ đất nước.

Các dấu tích như còn lại hiện nay cho thấy được tầm quan trọng của việc phòng thủ cửa ải này. Chính nó là vành đai phòng thủ ở ngoài cùng của Kinh đô Huế để chống lại kẻ địch từ phương Nam.

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Cổng Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan thời nhà Nguyễn xây dựng. Ảnh: Tư liệu.