932 replies to this topic

[hiendde]

222. Bà già hay khóc.

Có một bà già có biệt hiệu là "bà già hay khóc.” Trời mưa bà khóc, trời tạnh bà cũng khóc. Một ông tăng hỏi bà:
- Bà lão, vì sao bà lại khóc?
Bà trả lời:
- Tôi có hai đứa con gái, đứa lớn gả cho người thợ làm giầy
vải, đứa nhỏ gả cho người làm dù. Khi trời đẹp tôi nghĩ thương cho đứa nhỏ, dù của nhà nó không bán được. Khi trời mưa, tôi nghĩ thương cho đứa lớn. Ai mua giầy vải vào ngày mưa?
Ông tăng khuyên:
- Bà lão, khi trời đẹp bà nên mừng cho đứa lớn vì giầy sẽ bán được; khi trời mưa bà nên mừng cho đứa nhỏ vì dù sẽ bán được.
- A! Phải ha!
Từ đó, bà già hay khóc không còn khóc nữa. Dù mưa hay nắng bà vẫn cười hì hì.
(Thiền Thuyết)
"Tức tâm, tức Phật", bất cứ việc gì thuận lợi hay không là do cách nhìn của chúng ta.

[hiendde]

223. Ông tăng tương tư.

Huệ Xuân là một ni cô Nhật Bản rất xinh đẹp. Trong một thiền hội, một ông tăng yêu thầm cô. Ông viết một lá thư tình hẹn gập gỡ. Ngày hôm sau, khi thiền sư giảng xong, Huệ Xuân đứng lên, đến trước mặt ông tăng đã viết thư cho cô và nói: " Nếu quả thật anh yêu tôi tha thiết như thế, hãy đến ôm lấy tôi nào!"
(Thiền Thuyết)
Bản chất con người là xung đột, giằng xé giữa 2 dục vọng đối nghịch làm tâm mất quân bình. Vì vậy chúng ta phải tỉnh thức trong mọi quán niệm.

[hiendde]

224. Chết rồi đi đâu?

Thiên hoàng Hậu Dương Thành đến tham học với thiền sư Ngu Đường.
- Thiền tông dậy tức tâm, tức Phật có đúng không?
- Nếu lão nạp nói đúng, bệ hạ sẽ tưởng rằng mình hiểu mà kỳ thực không hiểu, nếu nói không thì trái với sự kiện nhiều người đã hiểu.
- Bậc giác ngộ khi chết đi đâu?
- Lão nạp không biết.
- Sao lại không biết?
- Vì lão nạp chưa chết.
(Thiền Thuyết)
Khi sống chúng ta nên hưởng thụ những vẻ đẹp và sự kỳ diệu của đời sống, bất tất phải lo lắng về đời sống sau khi chết. Ngày hôm nay, hãy sống ngày hôm nay, đừng lo buồn về ngày mai, vì những ưu phiền ngày mai, ngày mai sẽ đến.

[hiendde]

225. Tu hành như thế nào?

Một người kia hỏi một thiền sư:
- Người tu hành là hạng người thế nào?
- Giống như ta vậy.
- Đại sư cũng phải tu sao?
- Tu hành không ngoài mặc áo, ăn cơm.
- Đó là những việc vụn vặt hằng ngày sao gọi là tu được?
- Vậy ngươi nghĩ ta làm gì mỗi ngày?
(Thiền Thuyết)
Tu hành là từ trong những sự việc hàng ngày như nói chuyện, rửa mặt, ăn cơm, ta làm với sự tỉnh thức.

[hiendde]

226. Giầu và nghèo.

Có một nông phu đào đất được một tượng La Hán bằng vàng đáng giá. Thân thích, bạn bè đều mừng cho ông.
- Tượng ít nhất cũng nặng 100 cân vàng.
- Ha! Ha! Tiêu cả đời cũng không hết.
Nhưng ông nông phu vẫn buồn rầu, cả ngày nhăn mày, nhăn mặt.
Bạn bè hỏi:
- Ông đã thành phú ông rồi, còn việc gì lo rầu nữa?
- Tôi cứ nghĩ mãi không biết 17 vị La Hán kia ở đâu?
(Theo truyền thuyết Trung Hoa thì có 18 vị La Hán)
(Thiền Thuyết)
Giầu thật không phải là có nhiều tiền, mà là có biết đủ hay không.

[hiendde]

227. Khô mộc Thiền.

Có một bà lão dựng một am cỏ, cung dưỡng một ông tăng trong 20 năm trời. Bình thời đều do một cô gái xinh đẹp tuổi đôi tám phục thị. Một hôm, bà lão muốn thử công phu tu tập của ông tăng bèn dặn cô gái khi mang cơm đến thì ôm lấy ông tăng coi ông phản ứng như thế nào? Cô gái làm y lời dặn và hỏi ông tăng:
- Thầy cảm thấy thế nào?
- Giống như cây khô trên núi lạnh, giống như trời Đông băng giá không chút hơi ấm.
Nghe cô gái thuật lại, bà lão bèn đuổi ông tăng đi, đốt trụi am cỏ, nói rằng:
- Ta đã phí 20 năm cung dưỡng một tên tục tử.
(Thiền Thuyết)
Tu sĩ dĩ nhiên là không được gần nữ sắc, nhưng mà tu hành 20 năm mà một điểm từ bi cũng không có thì quả thật là một tên tục tử.

[hiendde]

228. Bế một cô gái qua vũng bùn.

Thản Sơn hòa thượng và một đạo hữu đi đường gập một cô gái xinh đẹp đang đứng tần ngần trước vũng lầy không biết làm sao qua.
- Để ta giúp cô.
Nói rồi Thản Sơn bế thốc cô gái qua vũng bùn.
- Tạ ơn sư phụ.
Hai người lại tiếp tục đi, quá nửa buổi, người bạn trẻ hỏi Thản Sơn:
- Sư huynh, chúng ta là người xuất gia không được gần nữ sắc, sao sư huynh lại làm vậy?
- Sư đệ, ta đã đặt cô gái xuống bờ bên kia vũng bùn rồi, sao sư đệ vẫn còn bế cô ấy theo vậy?"
(Thiền Thuyết)
Thản Sơn bế cô gái qua vũng bùn nhưng lòng không dục vọng. Ông hành động tức khắc và không chấp trước. Người có dục vọng chính là vị tiểu hòa thượng vậy.

[hiendde]

229. Trở lại đời thường.

Một ông tăng hỏi Hoa Nghiêm:
- Một bậc giác ngộ trở lại đời thường như thế nào?
- Gương vỡ không bao giờ lành, hoa rụng chẳng thể trở lại cành."
(Zen Koans)
Sống thiền không có "nếu" và "nhưng.” Sống thiền là sống ở đây và ngay bây giờ. Nhiều người sống trong thế giới "nếu", chỉ giả thiết chứ không làm. Nếu việc không thành, nếu tôi bị đau, nếu tôi chết... Những người "nếu" luôn luôn tìm một lý do nào đó để tự bào chữa trong thế giới "nhưng.” Tôi muốn làm nhưng... Tôi muốn gập anh nhưng...
Ông tăng trong công án này hỏi một bậc giác ngộ trở lại đời thường thì phản ứng như thế nào? Vì vậy, ông đã vượt lên kinh nghiệm của ông và tưởng tượng trong thế giới của "nếu", thay vì ông chịu khó tu tập để giác ngộ lúc đó ông sẽ hiểu câu trả lời.
Câu trả lời của Hoa Nghiêm sẽ bị hiểu lầm nếu ta không hiểu rằng Đức Phật hay bậc giác ngộ nào cũng sống đời sống thường này với người thường chúng ta. Đối với bậc bồ tát đời sống thường này là đời sống giác ngộ; thế giới Ta Bà chính là Niết Bàn, gương vỡ và hoa rụng đều có vị trí của nó.

[hiendde]

30. Tánh Khí.

Một thiền sinh phàn nàn với Bàn Khuê:
- Bạch thầy, tánh khí của con thật bất trị, làm sao chữa được?
- Thế thì lạ thật, hãy đưa ta coi!
- Bây giờ con không trình ra được.
- Vậy khi nào?
- Nó đến đi bất chợt.
- Vậy thì nó không phải là bản chất của ngươi, nếu phải, ngươi có thể đưa ta coi bất cứ lúc nào. Khi ngươi sanh ra không có nó, nó không phải là ngươi.
(Zen Koans)
Trong thiền thường nói: "Cái gì ở ngoài tới không phải là cái ta thật.” Nếu ta có thể bỏ qua những gì ở bên ngoài thì ta có thể tự thanh tịnh.

[hiendde]

231. Con rùa trong vườn.

Một ông tăng thấy một con rùa trong vườn của thiền viện bèn hỏi Đại Tùy:
- Mọi chúng sinh đều có da bọc thịt xương, tại sao con rùa này lại lấy xương bọc da và thịt?
Đại Tùy tháo dép ra, che lên con rùa.
(Zen Koans)
Ông tăng còn chấp da, thịt, xương, trong, ngoài. Sự phân biệt này còn có thể tiến xa đến tâm ở trong hay ngoài thân? Thái độ này chỉ đưa đến bàn cãi và giảng giải. Đời sống không phải vậy, nó là hữu cơ và sống động. Đại Tùy dùng dép che con rùa là để chỉ cho ông tăng thấy sự hiểu biết của ông chưa vượt qua hiện tượng giới.

[hiendde]

232. Bữa cơm chiều của Đăng Sử.

Một gia đình Phật tử mời Đăng Sử đến dự bữa cơm chiều. Ông chủ nhà bưng ra một khay cỏ, để trước mặt thiền sư. Đăng Sử để nắm đấm trên trán, và giơ ngón tay cái lên giống như sừng bò. Ông chủ nhà bèn bưng khay cơm thường ra. Về sau, có đạo hữu bảo Đăng Sử hãy giải thích lý do hành động lạ lùng ấy. Đăng Sử trả lời: "Bồ Tát Quán Thế Âm.”
(Zen Koans)

Ngày xưa, sự thử thách giữa các thiền sinh rất là thông dụng. Ông chủ nhà có lẽ muốn thử Đăng Sử nên mang ra một khay cỏ thay vì một khay cơm. Đăng Sử không tức giận, không hỏi han, giảng giải, chỉ bắt chước một con bò. Ông chủ nhà còn làm gì được nữa ngoài việc bưng khay cơm ra? Đăng Sử bị thử thách và ông đã thắng dễ dàng. Về sau một đạo hữu hỏi Đăng Sử về ý nghĩa đích thực của chuyện này. Đăng Sử cũng vẫn không giải thích chỉ trả lời đơn giản "Bồ tát Quán Thế âm" (tượng trưng của lòng từ bi). Câu trả lời này không liên quan trực tiếp gì đến câu hỏi, giống như là kêu lên "Hôm nay trời đẹp quá! Thực tạ ơn trời!"

[hiendde]

233. Sư tử con.

Một hôm, Đức Sơn đang làm vườn, thấy một ông tăng đương đi đến, bèn đóng cửa lại. Ông tăng gõ cửa, Đức Sơn hỏi:
- Ai đó?
Ông tăng đáp:
- Sư tử con."
Đức Sơn mở cửa, ông tăng khom lưng lễ, Đức Sơn bèn cưỡi lên lưng ông và nói:
- Súc sanh! Từ đâu tới vậy?
(Zen koans)

Tài giỏi của một vị thầy là có khả năng lượng định sức học của một thiền sinh. Mỗi thiền sinh đều có một trình độ khác nhau, nên sự giáo huấn của thiền sư cũng phải tùy theo trường hợp. Đức Sơn nổi tiếng là một vị thầy bạo tợn. Ông tăng trong truyện này biết thế và đến để thử Đức Sơn.
Câu trả lời của ông tăng là một lời thách thức. Cho một con sư tử con vào nhà là một việc nguy hiểm; nhưng Đức Sơn vẫn mở cửa. Ông tăng khom lưng lễ, Đức Sơn bèn cưỡi ngay lên lưng ông. Sự giáo huấn luôn thay đổi tùy theo trường hợp, thời gian, địa điểm và con người.

[hiendde]

234. Sau khi chết gặp nhau ở đâu?

Đạo Ngộ đến thăm Vân Nham đang ốm. Đạo Ngộ hỏi:
- Ta sẽ gặp ngươi ở đâu khi ngươi chết chỉ để lại xác?
Vân Nham trả lời:
- Ta sẽ gặp ngươi ở chỗ không sanh, không tử.
Đạo Ngộ phê bình:
- Ngươi nên nói “không có chỗ không sanh, không tử, và chúng ta cũng chẳng cần phải gặp nhau.”
(Zen Koans)
Có nhiều người cùng ăn, cùng ngủ nhưng chẳng gặp nhau thực sự bao giờ. Đạo Ngộ và Vân Nham có thực sự gặp nhau không? Có nhiều người sống như những cái xác chết di động. Sự gặp gỡ thực sự trong đời là sự gặp gỡ cuộc sống. Trừ phi có hiểu biết chân chánh, còn không thì nghe mà không thủng, nhìn mà không thấy. Nếu Đạo Ngộ và Vân Nham thực sự giác ngộ thì vấn đáp thông thái trên không cần thiết. Chỉ cần nắm lấy tay nhau là đã quá đủ rồi. Huyền Lộ có một bài kệ về công án này như sau:
Cây mận già nở hoa.
Cành phía Nam có cả mùa Xuân
Cành phía Bắc cũng vậy.

[hiendde]

235. Kho báu nhà ngươi.

Huệ Hải đến tham học Mã Tổ.
Mã Tổ hỏi:
- Ngươi tìm gì?
- Giác ngộ!
- Trong nhà ngươi có kho báu, sao tìm kiếm bên ngoài?
- Kho báu của con ở đâu?
- Cái mà ngươi hỏi, chính là kho báu của nhà ngươi.
Huệ Hải nghe rồi đại ngộ.
(Zen Koans)
Trong thế giới vật chất tìm kiếm hạnh phúc và tự do là thường tình, cũng như tìm kiếm tiền tài, danh vọng: đều là những thứ ở bên ngoài. Thiền dậy trái lại: phải tìm vào trong. Kho báu bên trong: Phật tánh luôn luôn mới mẻ, sống động và vô giới hạn.

[hiendde]

236. Câu nói của Thủ Sơn.

Một lần, một ông tăng hỏi Thủ Sơn:
- Có câu nói nào không đúng không sai không?
Thủ Sơn trả lời:
- Một đám mây trắng.
(Zen Koans)

Ông tăng muốn Thủ Sơn diễn tả cốt tủy của Phật giáo: cái thế giới vô chấp vượt lên đúng, sai. Một đám mây trắng bay từ chỗ này đến chỗ khác, dọc theo một dặng núi vừa tự nhiên, thanh khiết, vô tội, vượt lên cả đúng sai. Nó đến rồi đi tự như.