932 replies to this topic

[hiendde]

714. Thần Hội và Lục Tổ.


Thần Hội lúc 13 tuổi từ chùa Ngọc Tuyền ở kinh Nam đến tham kiến lục tổ. Tổ nói:
- Thiện trí thức từ xa đến khó nhọc, có mang bản lai theo không, nếu có thì nhận biết được chủ nhân ông, vậy hãy nói thử coi?
- Lấy vô trụ làm gốc, “thấy” là chủ nhân ông.
- Gã tiểu sa di này sao dám khinh xuất nói vậy?
- Hòa thượng ngồi thiền thấy hay chẳng thấy?
Lục tổ hươi gậy đánh cho 3 cái rồi hỏi:
- Khi ta đánh thì ngươi đau hay không đau?
- Cũng đau, cũng chẳng đau.
- Ta cũng thấy, cũng chẳng thấy.
- Thế nào là cũng thấy, cũng chẳng thấy?
- Ta thấy là thường thấy những sai lầm của nội tâm ta, nhưng không thấy phải trái, tốt xấu của người khác. Vì vậy mới nói cũng thấy, cũng chẳng thấy. Còn người nói cũng đau, cũng chẳng đau là sao? Nếu ngươi chẳng đau thì khác chi cỏ cây, sỏi đá? Nếu ngươi đau thì giống kẻ phàm phu có lòng sân hận. Như ngươi hỏi thấy chẳng thấy là chấp nhị biên; đau chẳng đau là chấp sinh diệt. Ngươi còn chưa kiến tánh sao dám dỡn người?
Thần Hội nghe rồi đảnh lễ sám hối.
(Nhất Vị Thiền Quyển Nguyệt)
Lời nói của lục tổ hợp “lý” hợp “cơ” khiến Thần Hội á khẩu, tự biết mình vô tri do đó lạy tổ 100 lạy và theo hầu một bên.

[hiendde]

715. Trăng soi đáy hồ không lưu dấu
Bóng trúc quét thềm bụi chẳng động.


(Thiền Ngộ)
Vô Học Tổ Nguyên (người đời Tống, được Nhật Bản mời sang truyền dạy Phật pháp, là tổ khai sơn của Viên Giác tự). Lúc nhỏ nghe một ông tăng ngâm câu này, bèn quyết tâm xuất gia. Bóng trăng, bóng trúc đều biểu thị tâm đã thoát ly mọi phiền não, vọng tưởng, đạt tới cảnh giới đại ngộ.
Muốn bụi trúc chẳng động thì tâm phải trừ mê hoặc và vọng tưởng. Thực ra nhất tâm vốn chẳng động. Ánh trăng chiếu xuống bụi trúc tạo ra bóng trên thềm. Khi gió thổi, bụi trúc lung lay, bóng trúc trên thềm cũng chuyển động qua lại như quét thềm. Ánh trăng tuy soi suốt tới đáy hồ nhưng bóng trăng không để lại một dấu vết nào trong nước. Cả hai câu trên đều nhấn mạnh đến chẳng động. Chúng ta đều bị 8 vạn bốn ngàn phiền não quấy nhiễu, vì vậy chúng ta phải làm chủ lấy mình. Mê hoặc và vọng tưởng chỉ là hình bóng là ảo tưởng chẳng có thực thể.

[hiendde]

716. Để gió thành gió.


Thiền sư Bảo Triệt ở núi Ma Cốc dùng quạt quạt gió. Lúc đó có một ông tăng qua đó bèn hỏi:
- Tánh gió thường trú, chẳng chỗ nào là không có, vì sao thầy phải dùng quạt?
- Ngươi tuy biết đạo lý tánh gió thường trú, nhưng chưa biết chẳng chỗ nào là không có.
- Vậy sao, thế nào là chẳng chỗ nào là không có?
Đại sư chỉ phe phẩy quạt, ông tăng bỗng ngộ, vội lạy tạ.
(Thiền Lý Dữ Nhân Sinh)
Do áp lực không khí sai biệt mà gió được tạo thành, vì vậy chỉ cần có không khí là lúc nào cũng có thể có gió. Nhưng có gió ở một nơi nào cũng cần có điều kiện sai biệt về áp xuất (duyên khởi). Bảo Triệt phẩy quạt là chỉ cho ông tăng phải để ý đến cái điều kiện đó.

[hiendde]

717. Vàng ròng không đổi sắc.


(Thiền Ngộ)
Muốn thử vàng, cho vào lò lửa nó lại càng sáng. Một người đã tu đạt đến một trình độ nào đó thì sẽ không dễ dàng bị biến tiết.

[hiendde]

718. Sư tử lông vàng biến thành chó.


(Thiền Ngộ)
Sư tử là vua trong loài thú chỉ Phật, chó là loài thú nuôi trong nhà chỉ chúng sinh. Phật vì lòng từ bi muốn cứu độ chúng sinh nên hạ sanh ở cõi người.

[hiendde]

719. Trong điện Hàm Nguyên hỏi đường đến Trường An.


(Thiền Ngộ)
Điện Hàm Nguyên là tên một cung điện ở thành Trường An, đời Đường. Tâm mình là Phật, đã không hướng vào trong lại còn hướng ra ngoài mà tìm kiếm.

[hiendde]

720. Hoa rụng, nước chẩy bát ngát.


(Thiền Ngộ)
Hoa và nước đều vô tâm, bát ngát chỉ sự rộng lớn vô cùng. Khi làm một việc gì ta đem hết tâm sức mà làm, không loạn tưởng, không khởi tạp niệm, trạng thái ấy gọi là tam muội hay vô tâm.

[hiendde]

721. Xuân đến, trăm hoa nở vì ai?


(Thiền Ngộ)
Hoa nở không phải để cho ngưởi nào thưởng thức, cũng không phải vì hoa, mà là theo luật tự nhiên. Nếu con người có thể bỏ được những mưu mô tính toán, cứ thuận theo tự nhiên mà sống thì sẽ đạt được cảnh giới vô tâm.

[hiendde]

722. Quang minh tịnh chiếu biến hà sa.


Có ông tăng hỏi Vân Môn:
- Quang Minh tịch chiếu biến hà sa.
Ông tăng chưa dứt lời Vân Môn hỏi lại:
- Có phải đó là câu của tú tài Trương Chuyết chăng?
(Đó chính là một câu trong bài kệ của Trương Chuyết học thiền với Thạch Sương giác ngộ, làm ra).
Ông Tăng đáp:
- Dạ! Đúng vậy!
- Ngươi nói sai rồi!
Về sau Từ Tâm hòa thượng (1043- 1114) đem câu nói này ra hỏi :
- Ông tăng ấy sai ở chỗ nào?
(Vô Môn Quan)
Câu thơ ấy chẳng phải là của Trương Chuyết sao? Nếu đúng thì khi ông tăng đáp “Dạ, Đúng vậy” Sao lại nói là ông ta sai? Nếu lúc đó ông đáp “Không phải! Đó là câu của con thì có đúng không? Nếu ông tăng quả thực đạt được cảnh giới giác ngộ, những gì ông ta nói ra đều coi là của ông vì xuất phát từ tâm ra. Khi đối diện với chân lý thì đâu còn kể câu nói là của mình hay của người nữa.

[hiendde]

723. Một cọng cỏ.


(Long Mãn)
Triệu Châu thiền sư lên pháp đường nói:
- Tỷ như minh châu trong bàn tay, Hồ đến Hồ hiện, Hán đến Hán hiện. Lão tăng lấy một cọng cỏ làm gậy kim cương sáu trượng, lấy gậy kim cương sáu trượng làm một cọng cỏ. Phật là phiền não, phiền não là Phật.
Có ông tăng hỏi:
- Phật là phiền não của nhà nào?
- Là phiền não của tất cả mọi người.
- Làm sao tránh phiền não?
- Cần gì phải tránh!
(Thiền Cơ)
Minh châu chỉ tự tánh, vốn không một vật do đó không đi tìm ở bên ngoài, cũng chẳng lưu hình bên trong; tùy thời, tùy chỗ dung nhiếp vạn tượng, phản chiếu vạn vật; phàm thánh biến thành một phiến. Cọng cỏ, phiền não là phàm, gậy kim cương, Phật là thánh. Lấy phàm làm thánh, lấy thánh làm phàm, phàm thánh vô ngại. Ông tăng hỏi làm sao tránh được phiền não là còn phàm thánh sai biệt.

[hiendde]

724. Thổi vào tai.


Một hôm, Duy Kiện ngồi thiền ở pháp đường. Mã Tổ trông thấy bèn lại bên thổi vào tai hai lượt. Duy Kiện mở mắt ra thấy Mã Tổ lại nhắm mắt lại nhập định. Mã Tổ về phương trượng sai thị giả mang một tách trà đến đưa cho Duy Kiện. Duy Kiện không thăm hỏi, trở về tăng đường.
(Thiền Cơ)
Đây là Mã Tổ phá chấp ngồi thiền cho Duy Kiện.

[hiendde]

725. Con chó ghẻ.


Thanh Lương Sơn tương truyền là đạo trường của Văn Thù bồ tát. Ngài thường thị hiện ở nơi này cưỡi trên sư tử lông vàng. Có một ông tăng lập chí đến chiêm bái. Từ xa xôi ngàn dậm, trải qua bao cay đắng khốn khổ cuối cùng đã tới Ngũ Đài Sơn. Ở dưới chân núi ông gặp một con chó ghẻ, quanh quẩn đi cùng với ông ba ngày đêm. Mới đầu ông tăng không để ý, sau đó cảm thấy bị phiền nhiễu bèn đá cho một đá đuổi đi. Ông cứ đi lên lên, xuống xuống suốt ba ngày mà chẳng thấy bóng dáng Văn Thù đâu cả. Thất vọng, ông xuống núi gặp một vị cao tăng và kể lể tâm sự. Vị cao tăng đề tỉnh ông:
- Ngươi đã gặp Văn Thù rồi, ngài chính là con chó ghẻ đó!
(Nhất Vị Thiền, quyển Hoa)
Câu chuyện này cảnh tỉnh chúng ta, một con chó ghẻ cũng có thể là Văn Thù bồ tát; vậy đối với vạn sự vạn vật chúng ta lại không nên có tâm cung kính hay sao?

[hiendde]

726. Tổ Bát Nhã Đa La (tổ thứ 27 của Ấn Độ).


Quốc vương Đông Ấn Độ thiết trai cung dưỡng tổ Đa La. Quốc vương hỏi:
- Thầy vì sao không tụng kinh?
- Bần đạo thở vào không ở trong ấm giới, thở ra chẳng tiếp chúng duyên, tùy thời tụng thứ kinh này, trăm ngàn vạn ức quyển.
(Thiền Lý Dữ Nhân Sinh)
Ấm giới là chỉ ngũ ấm (sắc, thọ, tưởng, hành, thức), 12 xứ, 18 giới. Câu này ý nói: nếu vì thọ trai mà phải tụng kinh thì chẳng phải là bị trói buộc ư? Cứ theo tâm không bị tập quán ô nhiễm mà hành động thì đó là tụng kinh vậy.

[hiendde]

727. Tượng bẩy tấc.


Có ông tăng người Tứ Xuyên tên là Phương Biện đến bái phỏng Huệ Năng. Ông nói:
- Con giỏi nắn tượng.
- Ông làm thử coi.
Ông tăng không hiểu, bèn nắn một tượng Huệ Năng cao 7 tấc rất tinh xảo. Huệ Năng xem rồi bảo:
- Ông chỉ hiểu cái tánh nắn hình mà chẳng hiểu cái tánh Phật.
(Thiền Cơ)
Nắn hình chỉ hiện tượng giới, tánh Phật chỉ bản thể giới.

[hiendde]

728. Nói khẽ chứ.


Pháp Hội hỏi Mã Tổ:
- Ý tổ sư từ Tây sang là gì?
- Nói khẽ chứ! Đi ra đằng trước.
Pháp Hội bước ra trước, Mã Tổ tát cho ông một bạt tai và nói:
- Chẳng cùng lục căn thương lượng; ngày mai hãy đến!
Cách một ngày Pháp Hội lại đến:
- Thỉnh thiền sư chỉ thị.
- Tạm thời hãy đi ra, đợi lão thượng đường sẽ chỉ thị cho ngươi.
Pháp Hội gật đầu:
- Đa tạ đại chúng chỉ thị.
Nói rồi, đi nhiễu quanh pháp đường một vòng, theo lối sau mà ra.
(Thiền Cơ)
Mã Tổ bảo”Nói khẽ chứ”, “Đi ra đằng trước”, tát cho một bạt tai đều là ám chỉ ông tăng còn có tâm tìm kiếm, vọng cầu.