THỨ NĂM, ngày 11 tháng 9 năm 2025 (Tin tức HealthDay) — Khi nghe về phản vệ, mọi người thường liên tưởng phản ứng dị ứng nghiêm trọng này với dị ứng thực phẩm. Mặc dù dị ứng thực phẩm có thể gây ra phản vệ, nhưng dị ứng với vết đốt của côn trùng, thuốc men và cao su cũng có thể gây ra phản ứng này.
Sốc phản vệ rất hiếm gặp. Trong hầu hết các trường hợp, người bị dị ứng chỉ xuất hiện các triệu chứng từ nhẹ đến trung bình, chẳng hạn như chảy nước mắt, sổ mũi hoặc phát ban. Tuy nhiên, đôi khi, việc tiếp xúc với chất gây dị ứng có thể gây ra phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng, được gọi là sốc phản vệ (anaphylaxis).
Phản ứng phản vệ thứ hai, được gọi là phản ứng hai pha (biphasic reaction), có thể xảy ra bất cứ lúc nào từ 12 đến 24 giờ sau phản ứng ban đầu.
Thật không may, mức độ nghiêm trọng của phản ứng dị ứng là không thể đoán trước. Ngay cả khi bạn chỉ bị phản ứng nhẹ trước đây, bạn vẫn có thể có nguy cơ bị sốc phản vệ. Và việc bị sốc phản vệ trong quá khứ không nhất thiết báo hiệu rằng tất cả các phản ứng dị ứng trong tương lai đều sẽ nghiêm trọng.
Các phản ứng trong tương lai có thể nhẹ hơn hoặc nghiêm trọng hơn so với các phản ứng ban đầu hoặc trong quá khứ. Do sự không chắc chắn này, bệnh nhân có nguy cơ bị phản vệ được khuyến cáo nên mang theo epinephrine tự tiêm (self-administered epinephrine) để có thể điều trị bất kỳ phản ứng nào trong tương lai. Bệnh nhân dị ứng với thuốc thường không cần mang theo epinephrine, vì những tác nhân này dễ tránh hơn.
Các triệu chứng phản vệ xảy ra đột ngột và có thể tiến triển nhanh chóng. Các triệu chứng ban đầu có thể nhẹ, chẳng hạn như sổ mũi, phát ban da hoặc "cảm giác lạ". Những triệu chứng này có thể nhanh chóng dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn, bao gồm:
Trouble breathing - Khó thở
Hives or swelling - Nổi mề hoặc sưng
Tightness of the throat - Cổ họng bị thắt chặt
Hoarse voice - Khàn giọng
Nausea - Buồn nôn
Vomiting - Nôn
Abdominal pain - Đau bụng
Diarrhea - Tiêu chảy
Dizziness - Chóng mặt
Fainting - Ngất xỉu
Low blood pressure - Huyết áp thấp
Rapid heartbeat - Nhịp tim nhanh
Feeling of doom - Cảm giác tuyệt vọng
Cardiac arrest - Ngừng tim
Nếu bạn có tiền sử dị ứng và/hoặc hen suyễn và đã từng bị phản ứng nghiêm trọng trước đó, bạn có thể có nguy cơ bị sốc phản vệ cao hơn. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng có thể giúp bạn xác định xem bạn có dễ bị sốc phản vệ hay không.
Bác sĩ chuyên khoa dị ứng ( ) là những bác sĩ được đào tạo chuyên sâu để xem xét tiền sử dị ứng của bạn, tiến hành các xét nghiệm để chẩn đoán tác nhân gây dị ứng (như xét nghiệm chích da, xét nghiệm máu và các xét nghiệm khác), xem xét các phương pháp điều trị và hướng dẫn bạn các phương pháp tốt nhất để tránh các tác nhân gây dị ứng. Hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa dị ứng nếu:
Bạn không chắc mình có bị phản ứng phản vệ hay không.
Các triệu chứng của bạn đã xảy ra nhiều lần hoặc khó kiểm soát.
Cần làm thêm xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra phản ứng.
Giải mẫn cảm hoặc liệu pháp miễn dịch có thể hữu ích nếu được bác sĩ khuyến nghị.
Cần dùng thuốc hàng ngày.
Bạn nghĩ rằng các tình trạng bệnh lý khác làm phức tạp quá trình điều trị của bạn.
Sau đây là một số mẹo giúp giảm nguy cơ sốc phản vệ:
Biết rõ tác nhân gây dị ứng. Nếu bạn đã từng bị phản vệ, điều quan trọng là phải biết nguyên nhân gây ra phản ứng. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng có thể xem xét tiền sử bệnh của bạn và, nếu cần, sẽ tiến hành các xét nghiệm để chẩn đoán. Các tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất là:
Thực phẩm, bao gồm đậu phộng, các loại hạt cây như hạt điều và quả hồ trăn, cá, động vật có vỏ, sữa bò, trứng và vừng.
Mủ cao su (latex), được tìm thấy trong găng tay dùng một lần, ống truyền tĩnh mạch, ống tiêm, băng dính và ống thông. Nhân viên y tế, trẻ em bị tật nứt đốt sống và bất thường ở cơ quan sinh dục và tiết niệu, và những người làm việc với mủ cao su tự nhiên có nguy cơ cao bị sốc phản vệ do mủ cao su. May mắn thay, dị ứng mủ cao su đã giảm đáng kể theo thời gian do mủ cao su tự nhiên ít được sử dụng trong các sản phẩm hàng ngày.
Thuốc, bao gồm penicillin và các loại kháng sinh khác, aspirin và thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, cũng như thuốc gây mê.
Nọc côn trùng đốt, ong, ong bắp cày, ong vàng và kiến lửa là những loài có khả năng gây sốc phản vệ cao nhất.
Dị ứng thực phẩm . Xem kỹ nhãn thành phần để phát hiện các chất có khả năng gây dị ứng. Khi ăn bên ngoài, hãy thông báo cho nhân viên phục vụ về tình trạng dị ứng của bạn/con bạn và hỏi về các thành phần nếu có bất kỳ lo ngại nào. Nếu con bạn có tiền sử sốc phản vệ, hãy cung cấp cho nhân viên nhà trường một kế hoạch điều trị nêu rõ tình trạng dị ứng của con và các bước cụ thể cần thực hiện nếu con bạn bị phản ứng dị ứng.
Thuốc . Hãy đảm bảo tất cả bác sĩ đều biết về bất kỳ phản ứng nào bạn đã gặp phải với thuốc để họ có thể kê đơn thuốc thay thế an toàn và thông báo cho bạn về các loại thuốc khác mà bạn có thể cần tránh. Nếu không có thuốc thay thế, bạn có thể cần phải điều trị giải mẫn cảm, một phương pháp điều trị bằng cách đưa một liều nhỏ thuốc mà bạn bị dị ứng vào. Khi cơ thể bạn trở nên dung nạp hơn với thuốc, liều lượng của bạn có thể được tăng lên theo thời gian. Mặc dù phương pháp điều trị này có hiệu quả, nhưng nó không phải là vĩnh viễn và phải được lặp lại nếu cần dùng thuốc trở lại trong tương lai.
Nọc côn trùng đốt . Để giúp phòng ngừa côn trùng đốt, hãy tránh đi chân trần trên cỏ, mặc quần áo sáng màu có họa tiết hoa, sử dụng nước hoa có mùi thơm, keo xịt tóc và kem dưỡng da trong mùa côn trùng hoạt động mạnh vào cuối hè và đầu thu. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng có thể cung cấp một phương pháp điều trị dự phòng gọi là liệu pháp miễn dịch nọc độc (hoặc tiêm dị ứng nọc độc) cho dị ứng nọc côn trùng. Phương pháp điều trị này sử dụng liều lượng nọc côn trùng tinh khiết tăng dần và đã được chứng minh là có hiệu quả từ 90% đến 98% trong việc ngăn ngừa các phản ứng dị ứng sau này do côn trùng đốt.
Hãy cho gia đình và bạn bè biết. Gia đình và bạn bè nên biết về tình trạng của bạn, các tác nhân gây dị ứng và cách nhận biết các triệu chứng phản vệ. Nếu bạn mang theo epinephrine, hãy đảm bảo họ biết bạn cất nó ở đâu và cách sử dụng.
Đeo trang sức y tế. Một số người có nguy cơ bị phản vệ đeo trang sức y tế để mọi người biết rằng họ bị dị ứng và cần dùng epinephrine trong trường hợp phản ứng nghiêm trọng.
Gặp bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng được đào tạo đặc biệt để giúp bạn kiểm soát các triệu chứng, tiến hành xét nghiệm và xem xét các phương án điều trị để bạn có thể sống cuộc sống như mong muốn.
Thông tin thêm
Thông tin bổ sung về dị ứng và phản vệ có sẵn trên trang web của ACAAI hoặc trang web Nghiên cứu & Giáo dục Dị ứng Thực phẩm (FARE) tại . Ngoài ra, thông tin hữu ích có thể được tìm thấy trên trang web của Nhóm Kết nối Dị ứng Thực phẩm & Phản vệ (FAACT): .
NGUỒN: Todd A. Mahr, MD, Giám đốc Y khoa Điều hành, Học viện Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Hoa Kỳ
Ngày đăng: 11/9/2025 7:05:02 AM
Dịch bằng Google Translate
Nguồn:
.