Tử Vi Lý Số :: Diễn đàn học thuật của người Việt

Chào mọi người ạ.

Chẳng là cháu cũng hay xem quẻ lục hào và do đó hay đọc giảng nghĩa của quẻ. Nhưng có vấn đề cháu thắc mắc, các giảng nghĩa thường giảng theo lối "Quân tử", làm thế này thì mới quân tử, tránh thế kia thì khỏi tiểu nhân, vân vân. Nhưng "Đạo" thì chia âm và dương, trong âm có dương. Nếu giả sử cháu nghe lời giảng, hành đạo "Quân tử" trong thời "Tiểu nhân" thì chết à? Cái này có ví dụ thực tế, chẳng hạn hồi nhỏ cháu thấy có đứa vào giữa đám côn đồ nói nghĩa vụ học sinh gì đó xong bị đám đó đấm cho thương tích hết cả và thậm chí còn không dám mách. Đó là hành đạo quân tử trong thời tiểu nhân, và nó chỉ dẫn đến cái chết, hay tổn thương nếu trường hợp nhẹ.

Cháu khá chắc rằng trong xã hội không thiếu những ví dụ khác.

Vậy, gọi đạo "Tiểu nhân" là phần âm của kinh dịch, vậy có tài liệu nào để tham khảo nó không? Nếu chỉ nói về đạo "Quân tử" thì kinh dịch đã thiếu đi phần âm, và như thế thì chỉ có 1 nửa Đạo, chứ đâu phải Đạo.

hào là TRUNG và CHÍNH
lục hào, 6 vị trí dưới lên là 1 2 3 4 5 6
những vị trí lẻ 1 3 5 nếu có hào Dương, và 2 4 6 nếu có hào Âm là CHÍNH.
những vị trí 2 và 5 gọi là TRUNG (ở giữa).
có hào được cả TRUNG và CHÍNH, có hào lại TRUNG mà không CHÍNH.
Như Thiên Địa BĨ

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

hào 1 là Âm tức là nó không CHÍNH
hào 2 là Âm được TRUNG mà không được CHÍNH
...
hào 5 là Dương được cả TRUNG và CHÍNH

quân tử hay tiểu nhân ở đó mà ra, ở đúng vị trí của mình là quân tử, ở sai vị trí là tiểu nhân.
hay nói cách khác là cái năng lực của mình không thỏa đáng với cái vị trí của mình, mà mình vẫn ở đó thì mình đã thành kẻ xấu.
mình đứng đúng chỗ đúng năng lực là quân tử.

Cũng có thể hiểu là mỗi hào, mỗi quẻ đều là lời khuyên .Nếu làm trái lời khuyên là đạo Tiểu nhân.
Hoặc giả là chỉ làm theo cái mã ngoài mà không thực tâm chấp hành hay không hiểu đúng lời khuyên cũng là đạo tiểu nhân.Tôi lấy 1 thí dụ cho dễ hiểu :
Hào 2 quẻ Khôn (2) khuyên : Thẳng , Vuông (hướng về mọi phía), lớn. Chẳng tập luyện( mà có những tính tốt đó) thì chẳng gì không lợi.

Đạo quân tử có lẽ là chính trực , bao bọc mọi người , cư xử rộng lớn . Còn đạo tiểu nhân là thẳng thừng , tham to, nổ lớn.
Sửa bởi Ngu Yên: 12/03/2024 - 00:48

 kyvibach, on 12/03/2024 - 00:26, said:

Chữ trung nghĩa là chính giữa, cho nên hào 2 và hào năm luôn luôn là hào đắc trung.

Hào 2 âm là hào trung mà chính. Chỉ khi hào này là dương mới là bất chính.

.

Bạn có càng nhiều thì bạn có càng ít. "Có nhiều" thì càng "nhiều ràng buộc" trong lựa chọn.
Lối đi của bạn sẽ hẹp lại. Quân tử hay tiểu nhân ... đơn giản chỉ là góc nhìn ở ... phía có lợi và bất lợi trong xã hội.
haiza... "Nhiều chuyện" nó khổ lắm đó chèn... Lương tâm không hối không phụ "nghiệp nợ bản thân" là tốt rồi

 nottelling, on 12/03/2024 - 07:26, said:

Vâng cháu thấy cách giải thích này có vẻ hợp lý ạ. "Quân tử" có vẻ là quan điểm trong thời họ viết ra các lời giảng. Mà cháu cũng không chắc lắm, giả sử như vào thời Trụ Vương sa ngã, người "Quân tử" ra can gián vua thôi sa ngã đi mà lo cho nước cho dân là chết.

Cháu đang tạm hiểu kinh dịch là 1 hệ thống giúp người xưa tồn tại. Mà để tồn tại thì phải theo thời. Thời tiểu nhân thì phải hành đạo tiểu nhân. Cố chấp hành đạo "Quân tử" trong thời "Tiểu nhân", như thể cố bán hoa đào vào mùa hạ, mùa thu, hoa đào không thể nở, ép nó nở cũng không ai mua, là chết.

Thắc mắc như thế, nên cháu ngờ rằng còn 1 nửa kia của Kinh Dịch, hoặc ít nhất là bên ngoài quyển "Kinh Dịch đạo của người quân tử". Cháu tạm đoán có lẽ do vậy mà người ta tạo hệ thống Lục hào lục thân, dựa vào mối quan hệ tốt xấu của lục thân. Có tốt xấu là đủ Đạo.

 xamxixixo, on 12/03/2024 - 08:52, said:

Có phúc là được làm quân tử trong thời quân tử. Có đức là làm được quân tử trong thời tiểu nhân.

Dựa theo kiến thức hạn hẹp của tôi sau mấy tháng học về dịch và chiêm bốc thì tôi nhận định Kinh Dịch chỉ giảng về yếu tố Thiên và vòng Sinh Thành Hoại Diệt. Nạp thêm yếu tố Địa vào thì mới thấy được sự vận hành của tự nhiên (lục thập hoa giáp, Vượng Tướng Hưu Tù). Nạp thêm yếu tố Nhân - Thế, Ứng, lục thân - thì ra được vị trí và xu hướng (vòng trường sinh) của con người giữa Thiên và Địa.
Sửa bởi CaspianPrince: 12/03/2024 - 10:00

Trích dẫn

Câu này không thể làm theo!
Nhớ Tào Tháo nói "Trượng phu và tiểu nhân không thể chung đường!" (quăng ly rượu xuống sàn, không bể, vì ly sắt). Tại sao? Vì Tào Tháo muốn Viên Thiệu cùng đám chư hầu đánh Đổng Trác, mà ai cũng muốn đánh kia mà, nhưng đám Viên Thiệu không dám, Tào Tháo 1 mình đánh trận thua tơi tả. Nhưng thế nào là quân tử và tiểu nhân ở đây? Chỉ là tư lợi không thể bỏ! Nhưng quân tử mà không có bạn quân tử thì sầu đau thống khổ! Còn bạn tiểu nhân thì đầy rẫy.

"...kinh dịch là 1 hệ thống giúp người xưa tồn tại..."
haha, đừng chạy theo kinh dịch bạn ạ. Kinh dịch chỉ là 1 thứ dùng để "mô tả" cách thế giới vận hành thôi, điểm xuất phát và kết thúc của nó là con người,. Không có nó, mọi thứ vẫn tồn tại, thậm chí không biết kinh dịch, cuộc sống của họ vẫn tốt hơn vạn người. Người nông dân có thể mô tả thế giới qua nghề nông, Kỹ sư có thể mô tả thế giới bằng kỹ thuật của họ, người quét rát đêm cũng vậy,... vô tận, hợp lý mà đặc sắc vô cùng.

"...ngờ rằng còn 1 nửa kia của Kinh Dịch..."
Chính xác, cơ mà kinh dịch chỉ là vậy, hãy tìm 1 nửa kia ở chính bản thân bạn. Kinh dịch lúc đầu không có gì cả, không có "tiểu nhân" "quân tử",... thậm chí cũng chả có "kinh dịch". Tốt nhất là dùng nó để "định vị vị thế" của bản thân tương quan với "thực tại của bạn". Bằng tất cả sợi tóc có trên đầu, tôi có thể đảm bảo mọi thứ trong kinh dịch tồn tại xung quanh bạn từng giây từng phút, có "tiểu nhân" có "quân tử"... từ vi mô tới vĩ mô pla pla pla, nhưng nó chỉ không gọi như vậy mà thôi.
haiza, theo dịch dịch chạy, chạy dịch dịch theo...

Tóc còn rất ít những cũng phải đem ra để đảm bảo, bạn thấy tôi có hào phóng khum?

 xamxixixo, on 11/03/2024 - 23:10, said:

Hàng ngàn năm trước, thời Kinh dịch ra đời, "quân tử" là từ dùng để chỉ những người thuộc tầng lớp quyền quý, quan chức, có học; còn tiểu nhân là từ dùng chỉ những người thuộc tầng lớp thấp như nông dân, nô bộc, sĩ tốt. Từ quân tử, tiểu nhân ngày đó không dùng để chỉ phẩm hạnh. Về sau, những điều tốt đẹp được gán cho người gọi là quân tử, người làm điều mờ ám, xấu xa, tâm địa hẹp hòi gọi là kẻ tiểu nhân và ý nghĩa của từ quân tử, tiểu nhân thay đổi theo.
Sửa bởi Vovitu: 14/04/2024 - 15:00

Xin chào bạn.
trong lời từ Kinh Dịch nói đến “ quân tử “ thì ở đây là Quân và Tử. Chứ không phải là quân tử và tiểu nhân đâu bạn.
lời kinh xưa có viết “ Quán thiên chi đạo, chấp thiên chi hành, tận hỷ “
tức là đạo của quân và tử. Hay Trung tức Quân và Chính tức Tử.
Thân.

 Vovitu, on 14/04/2024 - 14:54, said:

 tudoembuon, on 19/04/2024 - 20:37, said:

Dạ cảm ơn vì đã cho cháu 1 góc nhìn mới ạ.
Sửa bởi xamxixixo: 20/04/2024 - 07:50

 xamxixixo, on 11/03/2024 - 23:10, said:

Trong toàn bộ Kinh Dịch 64 quẻ nhưng chỉ có 2 quẻ chính đó là: Thuần Kiền và Thuần Khôn!

Nắm vững ý nghĩa 2 quẻ đó là hiểu toàn bộ vì những quẻ còn lại cũng là triển khai từ 2 quẻ chính để có cái nhìn rộng hơn. Trong 64 quẻ, cũng không ngoài 2 hào: Âm và Dương thì "Quân tử" và "Tiểu nhân" cũng từ đó mà ra, rất rõ ràng. Ác là Ác và Thiện là Thiện. Sáng và Tối cũng vậy nên Thiên chức cũng từ đó mà có. Người "lãnh đạo" phải có tầm nhìn và sự độ lượng cũng như "quần chúng" ủng hộ với sự hiểu biết.

Như thế, Xamxixixo cần hiểu rõ bản thân của mình thì mới có thể ứng phó hợp thời hợp thế được. Như ví dụ của Xamxixixo:

"Cái này có ví dụ thực tế, chẳng hạn hồi nhỏ cháu thấy có đứa vào giữa đám côn đồ nói nghĩa vụ học sinh gì đó xong bị đám đó đấm cho thương tích hết cả và thậm chí còn không dám mách. Đó là hành đạo quân tử trong thời tiểu nhân, và nó chỉ dẫn đến cái chết, hay tổn thương nếu trường hợp nhẹ."

Cái đứa ấy chắc chắn là chưa hiểu rõ bản thân của nó. Nếu nó có "khả năng" dẹp loạn hay thu phục được đám côn đồ đó thì ra mặt "chấp chánh" (Quẻ Kiền nhưng cũng nên để ý "nó" ở hào nào của quẻ Kiền) còn như không thì hãy như (Quẻ Khôn hào 2, hào 3) "báo cáo, báo án" ở nơi chấp hành luật pháp như trụ sở cảnh sát để giải quyết đám côn đồ.

Cho nên, không bao giờ có cái gọi là đạo "Tiểu nhân" trong Kinh Dịch vậy, Xamxixixo!
Sửa bởi Yeslan: 09/05/2024 - 00:04

Trích dẫn

Đạo chỉ là cái đạo lý của nhóm người, hay 1 người, chứ không phải Đạo là cái gì to tát mà người gọi là tiểu nhân không có, đạo là con đường đi của họ, tuy rằng họ ở cái thời họ hành động không mang lại lợi ích cho họ và chung quanh. Mà cả như người lao vào 1 đám mạnh hơn mình để ăn thua đủ, và cho là hành động quân tử cứu người rồi chết queo, đó chỉ là cái thời của kẻ mạnh hơn mình nó thắng. Vậy cứ chăm chăm làm quân tử để làm gì để chết? Tuy nhiên, có người dùng cái chết để đạt được điều gì đó, đó lại là sự phân biệt tinh tế, tùy trường hợp, như biết là mình sẽ hy sinh để mang 1 trẻ nhỏ ra đám cháy.
Và đúng là Kinh Dịch nói về thời, lẽ phải lẽ trái của người, của cả 2 loại người, chính và tà, đứng đúng chỗ thì hành động, sai chỗ thì rút lui.

 tudoembuon, on 19/04/2024 - 20:37, said:

Cái này chính xác, Quân là Vua, Tử là thần dân, hay là 2 nhóm người khác nhau về địa vị, chả sai rằng khi Chu Công bị giam giữ mới viết ra những lời từ cho hào, quẻ, nói về đạo lý của hai nhóm người tượng trưng này.

 XaoTieu, on 09/05/2024 - 11:12, said:

Vậy thì, Xao Tieu, hãy cho chúng ta xem trong 64 quẻ của Kinh Dịch thì Hào nào Từ nào kêu gọi sự hy sinh "mình chết cho người khác sống" hay "hy sinh để mang 1 trẻ nhỏ ra đám cháy"?

Xao Tieu cũng đừng quên tiêu đề của người hỏi: Cho cháu hỏi về đạo "Tiểu nhân" trong kinh dịch nhé!

 XaoTieu, on 09/05/2024 - 11:12, said:

Nếu phân tích Quân là Vua, Tử là Thần dân cũng tạm vì khi tầm chương trích cú về thời tiên Tần có cụm từ "Quân Vương Chi Tử" thì Quân Tử chẳng qua là "Các con của Vua" mà sau khi phong tước rời Kinh đô đến "phong địa" của mình thì xưng "Thần" với Vua vậy! Sau này, cụm từ "Quân Tử" được sánh cho những người có tài đức xuất chúng. Do đó, để được cho là "Quân tử" thì có những tiêu chuẩn, đức tính và các bậc thang hành động mà kẻ "Tiểu nhân" không có nên trong Kinh Dịch dùng hai cụm từ đó làm tương phản.

Ví dụ, quẻ Sơn Địa Bác - hào 6 thượng Cửu viết:

Thượng Cửu. Thạc quả bất thực. Quân tử đắc dư. Tiểu nhân bác lư.

Tượng viết:

Quân tử đắc dư. Dân sở tải dã. Tiểu nhân bác lư. Chung bất khả dụng dã.

Nếu "Quân Tử" là Vua với Thần dân thì "Tiểu Nhân" nó chẳng phải là dân đó sao? Ai đắc Dư và ai bác Lư?