932 replies to this topic

[hiendde]

774. Đầu bếp.


Quy Sơn đang gõ mõ, hỏa đầu phu đặt que cời bếp xuống, vỗ tay cười lớn. Quy Sơn lấy làm lạ tự hỏi sao trong đại chúng lại có người như vậy, bèn kêu hỏa đầu phu lại hỏi:
- Ngươi có ý gì vậy?
- Con không ăn cháo, bụng đói, thấy vui như vậy.
Quy Sơn chỉ im lặng gật đầu.
(Thiền Cơ)
Tương tự công án 767, hỏa đầu phu nghe tiếng mõ đã tiến vào thánh cảnh.

[hiendde]

775. Ý Tổ Sư.


Một ông tăng hỏi Già Trí:
- Ý tổ sư từ Tây qua là gì?
- Đợi ngươi từ bên ấy qua, ta sẽ bảo.
(Thiền Cơ)
Thiền sư ám chỉ ông tăng tự thể nghiệm tự tánh.

[hiendde]

776. Nhất Tự Thiền.


Có ông tăng hỏi Hiển Giáo:
- Thế nào là cắt đứt một đường (nhất lộ)?
- Cắt.
- Thế nào là đại ý Phật pháp?
- Khổ.
- Thế nào là tự kỷ của con?
- Mất.
(Thiền Cơ)
Trong Nhất Tự Thiền, thiền sư chỉ trả lời bằng một chữ, có tác dụng như một tiếng hét, cắt đứt nghi vấn, suy luận của người hỏi. Nếu cứ theo thường lý mà phân tích thì là chấp mê vậy.

[hiendde]

777. Giống cây khổ luyện.


Có ông tăng hỏi Chân Giác:
- Dưới gốc bồ đề, cứu độ chúng sanh, thế nào là cây bồ đề?
- Giống như cây khổ luyện.
- Tại sao lại giống cây khổ luyện?
- Không phải ngựa tốt thì tất là phải dùng roi.
(Thiền Cơ)
Nếu là ngựa hay, thì không phải dùng roi ngựa cũng tự chạy, ám chỉ ông tăng phải tự tham, tự chứng.

[hiendde]

778. Mời vào lồng đèn.


Ngưỡng Sơn hỏi Linh Thông:
- Ngươi tên gì?
- Linh Thông.
- Mời vào lồng đèn.
- Đã vào rồi.
(Thiền Cơ)
Lồng đèn chỉ tự tánh.

[hiendde]

779. Tên bán muối rong.


Triệu Châu hỏi một ông tăng mới đến:
- Ngươi từ đâu tới?
- Từ phương Nam tới.
- Còn biết Triệu Châu quan không?
- Còn biết có người không qua Triệu Châu quan.
- Tên bán muối rong này!
(Thiền Cơ)
Triệu Châu quan chỉ 3 quan của Thiền tông là: sơ quan, trùng quan và lao quan. Ông tăng tự tham, tự ngộ cần phải có một thiền sư có kiến địa ấn chứng nếu không thì sẽ giống một tên bán muối rong.

[hiendde]

780. Xách bình.


Quy Sơn giao cho Ngưỡng Sơn một tịnh bình, Ngưỡng Sơn giơ tay ra nhận, Quy Sơn rụt tay lại hỏi:
- Là cái gì?
- Thầy còn thấy cái gì?
- Vậy, sao còn cầu ta?
- Tuy vậy, xách bình múc nước là bản phận sự của con.
Quy Sơn liền giao tịnh bình cho Ngưỡng Sơn.
(Thiền Cơ)
Tịnh bình chỉ tự tánh. Đây là Quy Sơn ấn chứng cho Ngưỡng Sơn theo ý nghĩa truyền đăng.

[hiendde]

781. Ta không bao giờ nói.


Một ông tăng hỏi Giáp Sơn:
- Nghe nói thầy có câu: “Ta trú ở núi này 20 năm chưa hề đề cập đến chuyện tông môn.” Có phải không?
- Phải.
Ông tăng liền lật thiền sàng; Giáp Sơn bỏ đi.
Hôm sau phổ thỉnh đào một cái huyệt, sai thị giả mời ông tăng đặt câu hỏi hôm trước ra. Giáp Sơn bảo ông:
- Lão tăng 20 năm qua chỉ nói “Không” nay thỉnh ông đập chết lão tăng và vùi xuống huyệt này; nếu không ông hãy tự đập chết mình và chôn ở đây.
Ông tăng vội thu xếp hành trang và bỏ đi.
(Chích Thủ Chi Thanh)
Câu nói của Giáp Sơn có nghĩa là: Ta chưa hề nói về Thiền. Ông tăng lật thiền sàng có ý là câu nói “Chưa nói về Thiền” là đã nói về Thiền rồi. Cũng có thể hiểu là ông tăng trách Giáp Sơn không dạy Thiền. Dĩ nhiên Giáp Sơn không có ý nói là không dạy Thiền mà là chỉ không nói về Thiền. Khi lật đổ thiền sàng ông tăng nhấn mạnh Giáp Sơn không xứng đáng làm thầy. Giáp Sơn cảm thấy mình không đáng bị chỉ trích nặng như thế nên khai chiến với ông tăng. Ông tăng không có đủ lý do để giết Giáp Sơn, cũng không đủ cơ trí để thoát chết nếu không giết Giáp Sơn chỉ còn cách bỏ đi.

[hiendde]

782. Thế nào là:


Một sợi lông nuốt biển lớn
Một hạt cải đựng núi Tu Di.
(Chích Thủ Chi Thanh)
Công án này diễn tả triết lý của kinh Hoa Nghiêm: Tất cả là Một.

[hiendde]

783. Người sáng mắt rơi xuống giếng.


Một ông tăng hỏi Ba lăng:
- Thế nào là Đạo?
- Người sáng mắt rơi xuống giếng.
(Chích Thủ Chi Thanh)
Ông tăng hỏi Đạo, tâm còn chấp trong việc cầu Đạo có một phương pháp có thể phân biệt rõ ràng thế nào là Chánh Đạo và Tà Đạo. Ba Lăng ám chỉ nếu dùng phương thức có ý thức (người sáng mắt) để cầu Đạo thì không được Đạo (rơi xuống giếng).

[hiendde]

784. Cẩn thận!


Hàn Sơn nói:
- Cẩn thận, cẩn thận: ba giới luân hồi!
(Chích Thủ Chi Thanh)
Hàn Sơn ám chỉ lúc nào cũng phải cẩn thận mọi hành vi của mình sợ bị nhân quả báo ứng.

[hiendde]

785. Ba bệnh của Pháp Thân.


Càn Phong thượng đường nói:
- Pháp Thân có 3 loại bệnh, 2 loại ánh sáng cần phải thông qua trước khi giác ngộ.
Vân Môn bước ra thưa:
- Người trong am vì sao không biết việc ngoài am?
Càn Phong cười ha hả; Vân Môn nói:
- Học nhân vẫn còn nghi.
- Tâm hạnh ngươi là sao?
- Xin thầy chỉ cho biết.
- Phải quan sát tỉ mỉ mới tỏ ngộ được.
- Dạ! Dạ!
(Chích Thủ Chi Thanh)
Càn Phong nói về tự kỷ (pháp thân) quá lý thuyết. Vân Môn bất mãn với phương thức ấy nên ám chỉ: thay vì biện luận về giáo lý thì nên biết một chút về thực tướng của thế giới (chuyện ngoài am). Càn Phong cười là đồng ý và khen ngợi Vân Môn. Vân Môn chấp nhận lời khen và uyển chuyển khen ngợi kiến thức của Càn Phong.

[hiendde]

786. Tặc cơ của Quan Sơn.


Quan Sơn nói:
- Chuyện cây bách có tặc cơ.
(Chích Thủ chi Thanh)
Câu nói của Quan Sơn khen ngợi sự thấu triệt và hiệu quả nhanh chóng của công án “cây bách trước sân” của Triệu Châu.

[hiendde]

787. Núi Đông đi trên nước.


Một ông tăng hỏi Vân Môn:
- Chỗ xuất thân của chư Phật là thế nào?
- Núi Đông đi trên nước.
(Chích Thủ Chi Thanh)
Nếu câu nói đề cập đến xuất xứ của Đức Phật lịch sử thì không liên quan gì với chúng ta và cũng không quan trọng. Nhưng nếu ông tăng hỏi Phật tánh hay pháp thân Phật thì đó là một cái bẫy huyền hoặc. Vân Môn dùng một câu nói phi lý để trả lời là chọc quê ông tăng và bác bỏ cả hai ý của câu hỏi.

[hiendde]

788. Chẳng rời đương niệm.


Vô biên sát thổ ta, người chẳng cách một sợi lông; mười đời xưa nay đầu cuối chẳng rời đương niệm.
(Chích Thủ Chi Thanh)
Câu này diễn tả triết lý Nhất nguyên của tông Hoa nghiêm, đem quan niệm “Viên mãn tự túc” diễn thành lời.