932 replies to this topic

[hiendde]

608 Tỳ Lô Giá Na Phật.


Có một ông tăng hỏi Huệ Trung:
- Tỳ Lô Giá Na Phật là gì?
- Ngươi bưng ang nước lại đây.
Ông tăng mang ang nước lại, Huệ Trung nói:
- Bưng trả về chỗ cũ.
Ông tăng mang ang nước trả về chỗ cũ và nhắc lại câu hỏi:
- Tỳ Lô Giá Na Phật là gì?
- Cổ Phật lâu lắm rồi.
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Huệ Trung muốn ông tăng do động tác mà cảm thọ. Cái có thể nhận lệnh của thiền sư chẳng phải là pháp thân Phật sao? Sự chỉ dậy này còn hơn là nói ngàn lời.

[hiendde]

609 Rửa ra cái đó.


Bố Nạp đang rửa tượng Phật. Dược Sơn hỏi:
- Cái này ngươi có thể rửa, còn cái đó ngươi có rửa ra được không?
- Thầy mang cái đó ra cho con coi!
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Cái này chỉ tượng Phật, cái đó chỉ tự tánh. Người không hiểu cái đó nhất định không trả lời được. Tự tánh không cần rửa, cũng không có ra vào. Ông tăng khôn ngoan không rơi vào bẫy của câu hỏi mà hỏi ngược lại.

[hiendde]

610 Không Thể Nói.


Có ông tăng hỏi Tuyết Phong:
- Thỉnh sư phụ giảng Phật pháp cho con nghe.
- Ngươi nói cái gì?
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Có nhiều người học Phật pháp, đi tứ xứ tham phỏng danh sư, hy vọng được nghe một lời có thể ngộ. Phật pháp trong thật tu, tự ngộ. Các vị thiền sư chỉ trỏ đường cho đi mà thôi, chứ không thể nắm tay mình mà dẫn đến đích được.

[hiendde]

611 Không có gì được tức là được.


Có ông tăng hỏi Long Nha:
- Cổ nhân được gì mà thôi?
- Giống như kẻ trộm vào nhà trống.
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Thật là một tỷ dụ cực hay. Kẻ trộm có tâm "có được gì”, nhà trống là "không được.” Cả câu nghĩa là không được tức được, giống như câu trong Tâm Kinh "Vô trí diệc vô đắc.” Huệ Trung quốc sư cũng nói "Thiện ác đều không nghĩ đến thì thấy tự tánh.” Còn nói thiện, nói ác là tự buộc thân tâm, bỏ cả đi thì thân tâm mới được giải thoát, tự tại.

[hiendde]

612 Không mượn tay người.


Vân Chi đến thăm Thúy Nham, xin phép được vào thất để cầu đạo. Thúy Nham nói:
- Phật pháp chẳng sợ hư nát, bây giờ trời lạnh lắm, ngươi mau đi đốt than đi!
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Phật pháp vốn tự hiện thành, trong thất ngoài thất đều không thiếu việc gì phải vào thất mới cầu đạo được? Trời lạnh, đốt than để trừ lạnh, sưởi ấm cũng tương tự như cầu đạo để trừ nghi, giải hoặc. Còn nữa, việc đốt than cũng phải tự mình làm lấy.

[hiendde]

613 Ở đâu?


Pháp Dung ở nơi thâm sơn tu hành, ông rất lười, lười đến nỗi thấy người dến thăm cũng không chắp tay mà chào. Do đó, mọi người đều gọi ông là "Dung lười.” Tứ tổ sau khi truyền y bát cho Ngũ tổ rồi, thấy trên núi Ngưu Đầu có khí tượng đoán biết trên núi chắc có người phi thường ở. Một hôm lên núi tham phỏng, thấy Pháp Dung ngồi thiền không lý gì đến mình bèn hỏi:
- Ông ở đây làm gì?
- Quán tâm.
- Ai quán tâm? Và tâm là vật gì?
Pháp Dung không đáp được, bèn hướng Tứ tổ lễ và hỏi:
- Đại đức trú ở đâu?
- Bần đạo không định dừng ở đâu, hoặc Đông, hoặc Tây.
(Nhất Vị Thiền: Quyển Nguyệt)

Câu đáp thật hay, có chỗ dừng tức có chỗ trú. Người ngộ đạo không có định sở, không có chỗ nào gọi là nhà, nhưng không đâu không là nhà.

[hiendde]

614 Lá Phong.


Lương Khoan là một thiền sư đồng thời cũng là một nhà thư họa suất sắc. trong đời ông, ông sáng tác nhiều thi phẩm trong đó có một bài nói về lá phong trong một buổi trưa mùa thu:
Lá phong
bầy mặt trước
bầy mặt sau
khi rơi.
(The Center Within)

Trong tiếng Nhật, bài này rất nên thơ. Khi dịch ra tiếng Việt, đặc điểm này không còn, nhưng ý nghĩa thì vẫn hiểu được. Khi Lương Khoan nhìn thấy chiếc lá phong rơi ông không nén được nói với nó. Này lá phong, ngươi thực là kỳ diệu. Ngươi không bầy mặt trước, dấu mặt sau. Ngươi thực là tự nhiên. Mặc dầu ta là một tu sĩ không có cuộc đời hai mặt, nhưng vẫn còn trong ta ý muốn bầy mặt trước, dấu mặt sau. Nhưng đối với ngươi, lá phong, mặt trước và mặt sau đều giống nhau. Không giả đò, không kiêu ngạo, không giả tạo. Ước gì ta sống được như ngươi trước sau không phân biệt, ta là ta, Lương Khoan được lá phong gợi hứng và cúi đầu bái phục.

[hiendde]

615 Bách Trượng Khóc Và Cười.


Bách Trượng sau khi bị Mã Tổ bóp mũi (xem công án 1061) trở về phòng, buông tiếng khóc lớn. Mọi người kinh ngạc hỏi:
- Nhớ nhà có phải không?
Bách Trượng lắc đầu.
- Bị ai làm nhục chăng?
Bách Trượng vẫn lắc đầu.
- Vậy vì duyên cớ gì?
- Mũi ta bị sư phụ bóp đau quá.
- Vì nhân duyên không khế hợp hay sao?
- Các ngươi hãy đi hỏi sư phụ.
Mọi người đi hỏi Mã Tổ, Mã Tổ nói:
- Hắn tự biết mà, sao các ngưoi không hỏi hắn?
Mọi người lại quay về Bách Trượng hỏi:
- Chuyện này sư phụ bảo sư huynh tự biết mà, người dạy chúng tôi đến hỏi huynh.
Bách Trượng nghe rồi ha hả cười lớn, mọi người nói:
- Vừa mới khóc, bây giờ lại cười, vậy là sao?
Bách Trượng đáp:
- Vừa rồi là khóc, bây giờ là cười.
Mọi người không hiểu ra sao, bàn tán rồi lui. Hôm sau mọi người tụ tập ở pháp đường để nghe sư phụ giảng pháp. Mã Tổ vừa lên toà giảng nói pháp, thấy Bách Trượng lìa chỗ định đi, Mã Tổ không giảng pháp nữa, lập tức xuống tòa giảng. Lúc đó Bách Trượng đang đi sát sau Mã Tổ. Mã Tổ hỏi:
- Ta định giảng pháp, sao ngươi lại bỏ đi?
- Hôm qua, mũi con bị bóp đau lắm.
- Hôm qua, ngươi để tâm tới đâu vậy?
- Hôm nay, mũi con hết đau rồi!
- Ngươi đã hoàn toàn hiểu rõ chuyện hôm qua rồi!
(Phật Dữ Thiền)

Bách Trượng khóc là do đã liễu ngộ. Khi nghe mọi người nhắc lại câu nói của Mã Tổ lại cười vì biết sư phụ đã biết mình giác ngộ.

[hiendde]

616 Nghe tiếng quạ kêu.


Duy Chính một hôm nói chuyện về Thiền với Đỗ tướng quốc. Ông nói:
- Ta dạy người mới học Thiền đừng nghĩ Đông, nghĩ Tây để ý thức bình lặng. Ý thức giống như nước có sóng. Nước có sóng không thể phản chiếu hình ảnh rõ ràng, chỉ khi nước lặng thì hình ảnh mới rõ. ngay cả đến sự ngộ đạo cũng đều do vô niệm.
Ngay chính lúc đó, trên cây ngoài sân có con quạ kêu lên. Đỗ tướng quốc hỏi:
- Quạ kêu, thiền sư có nghe không.
- Có nghe thấy.
Sau một lúc, quạ bay đi mất, Đỗ tướng quốc hỏi:
- Quạ đã bay đi rồi, thiền sư có nghe không?
- Có nghe thấy.
- Lúc quạ bay đi, chỉ thấy bay không nghe thấy kêu, sao thiền sư lại bảo nghe thấy?
- Nghe có, nghe không đối với tánh nghe vô can.
(Thiền Viên)

Tiếng quạ kêu là thanh trần, có sanh, có diệt. Nhưng tánh nghe vốn không có sanh diệt, không vì thanh trần sanh diệt mà sanh diệt.

[hiendde]

617 Ai quán?


Đại sư Quật Đa Tam Tạng là người Thiên trúc đông du đến Thiệu Dương tham vấn Huệ Năng mà ngộ. Sau vân du đến Ngũ Đài Sơn gập một ông tăng đang ngồi thiền một mình bèn hỏi:
- Ngươi làm gì mà ngồi một mình ở đây?
- Tĩnh quán.
- Ai quán và tĩnh vật là gì?
Ông tăng thấy câu hỏi không phải tầm thường bèn hành lễ và hỏi:
- Đạo lý này làm sao nói?
- Sao ngươi không tự quán, tự tĩnh.
(Thiền Viên)

Người đời thường coi tham thiền và ngồi thiền là một. Nhưng Thiền không phải vậy, nó có sinh mạng, sinh cơ hoạt bát. Ngồi thiền tĩnh tâm cũng tốt, nhưng đừng ngồi lâu thành khô tọa.

[hiendde]

618 Ngồi lâu ích gì?


Lục tổ nói với Chí Thành:
- Trụ tâm quán tĩnh là bệnh chứ không phải là thiền, ngồi lâu chẳng nằm nào có ích gì?
(Thiền Viên)

Hãy làm một người hoạt bát, sáng suốt, thiền không ở ngồi hay nằm.

[hiendde]

619 Ni cô thuyết pháp.


Có vị ni cô định khai đường thuyết pháp. Đàm Không nói:
- Nữ ni không nên khai đường thuyết pháp.
- Long Nữ mới 8 tuổi đã thành Phật, người nói làm sao?
- Long Nữ có 18 phép biến, ngươi thử biến một phép cho lão tăng coi?
- Biến được thì cũng chỉ là dã hồ tinh mà thôi.
(Thiền Viên)

Trong xã hội ngày nay, ni cô dĩ nhiên có thể khai đường thuyết pháp. Người thuyết pháp không cứ là nam hay nữ, mà là có ích cho thính chúng hay không. Biến là chỉ thần thông. Thần thông nếu có, chỉ là trợ duyên cho sự thuyết pháp, nếu không có cũng không cần phải cưỡng cầu. Mục Kiền Liên tôn giả là một trong 10 đại đệ tử của Phật được tôn xưng là Thần thông đệ nhất mà cũng không cứu được mẹ ngài thọ khổ.

[hiendde]

620 Không nghi, không ngộ.


Động Sơn Lương Giới, họ Du người Hội Kê thuộc tỉnh Chiết Giang, xuất gia từ nhỏ. Một hôm thầy dạy tụng Tâm Kinh, khi tụng tới câu "vô nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý" lấy tay beo má tự hỏi rằng "Nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý ta đều có, vì sao kinh lại bảo rằng không?" Tâm Kinh là một bài kinh quan trọng của Phật giáo, một đứa nhỏ mà đã biết nghi hoặc như vậy dĩ nhiên là ông thầy phải lấy làm ngạc nhiên và tán thưởng, thậm chí còn nói "Ta không đáng làm thầy ngươi." (Thiền Viên)

Phần lớn các tôn giáo ở thế gian, các tín đồ phải có lòng tin, không được nghi ngờ. Trái lại, đức Phật dạy chúng ta phải nghi. Nghi lớn, ngộ lớn; nghi nhỏ, ngộ nhỏ; không nghi, không ngộ.

[hiendde]

621 Đại hảo sơn.


Khi Duy Khoan ở Thiếu Lâm Tự có ông tăng hỏi:
- Đạo là gì?
- Núi lớn tốt.
- Đệ tử hỏi đạo sao thiền sư lại nói núi lớn tốt?
- Ngươi chỉ biết núi lớn tốt, không biết đạo.
(Thiền Viên)

Kỳ thực, núi lớn tốt cũng là đạo.

[hiendde]

622 Lời nguyện của bà lão.


Một bà già hỏi Triệu Châu:
- Con mang thân người nữ, làm sao trừ năm chướng?
- Nguyện mọi người đều sanh về cõi trời, nguyện lão bà này mãi chìm trong bể khổ.
(Nhất Nhật Nhất Thiền Ngữ)

Đem lòng từ bi mà chịu khổ cho thế nhân.