6 replies to this topic

[quangdct]

Bố mẹ cháu muốn làm câu đối hoành phi nhưng ngặt vì tiếng Trung biết chưa nhiều mong các bác, cô chú trên diễn đàn viết hộ bức hoành phi và câu đối sau sang tiếng Trung dùm cháu. Bố mẹ và cả nhà cháu đồng lòng lấy chữ Đức làm đầu mong con cháu về sau gìn giữ. Cháu chân thành cảm ơn.
- Tên hoành phi: Đức lưu quang (đức độ tỏa sáng)

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

- Tên đối liễn:
+ Nhật nguyệt quang chiếu thập phương ( Vầng Nhật Nguyệt mười phương rạng rỡ)
+ Tổ tông lưu thùy vạn tuế (Đức tổ tông muôn thuở sáng người)

Sửa bởi quangdct: 23/07/2012 - 11:13

[midori]

sao phải để tiếng trung hở bạn ?

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

bạn hỏi Nhí với Du á, 2 bạn này rành tiếng Trung.

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

[TNK75]

k bít tiếng trung mà còn tự làm câu đối à

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

nhà này sao pro quá

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

[TNK75]

chữ Hán nè
德留光
日月光照十方
祖宗留垂萬歲

theo quan điểm của mình thì câu đối chưa chỉnh, bạn nên sửa lại đi
ví dụ
Nhật nguyệt quang minh chiếu thập phương
Tổ tiên thiện đức thùy vạn tuế ..........
đại loại là như vậy

Sửa bởi TonHanhGia85: 23/07/2012 - 12:33

[NgoaLong]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

quangdct, on 23/07/2012 - 11:12, said:

Bố mẹ cháu muốn làm câu đối hoành phi nhưng ngặt vì tiếng Trung biết chưa nhiều mong các bác, cô chú trên diễn đàn viết hộ bức hoành phi và câu đối sau sang tiếng Trung dùm cháu. Bố mẹ và cả nhà cháu đồng lòng lấy chữ Đức làm đầu mong con cháu về sau gìn giữ. Cháu chân thành cảm ơn.
- Tên hoành phi: Đức lưu quang (đức độ tỏa sáng)

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

- Tên đối liễn:
+ Nhật nguyệt quang chiếu thập phương ( Vầng Nhật Nguyệt mười phương rạng rỡ)
+ Tổ tông lưu thùy vạn tuế (Đức tổ tông muôn thuở sáng người)

Thường thì người ta nói "vạn thế" thay vì "vạn tuế"!

Còn về mấy cái này có thể tham khảo đại ca Google

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Đức Lưu quang

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Nhật nguyệt quang chiếu thập phương
Tổ tông lưu thùy vạn thế.

[quangdct]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

NgoaLong, on 23/07/2012 - 13:13, said:

Thường thì người ta nói "vạn thế" thay vì "vạn tuế"!

Còn về mấy cái này có thể tham khảo đại ca Google

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Đức Lưu quang

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Nhật nguyệt quang chiếu thập phương
Tổ tông lưu thùy vạn thế.

Cảm ơn NgoaLong nhiều.
- Hoành phi: Đức lưu quang

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Ý nghĩa

HOÀNH PHI 德流光ĐỨC LƯU QUANG
Là con trai trưởng, dịp đó em trai tôi sửa sang lại bàn thờ họ, treo một bức hoành phi mới 德流光 đức lưu quang . Khi tôi hỏi 德流光 đức lưu quang có nghĩa gì, thì các bậc cha chú đều không giải thích được cặn kẽ. Nhiều bức hoành phi khác có nghĩa rõ ràng, như 福满堂 Phúc mãn đường có nghĩa “phúc đầy nhà”; 善最乐 Thiện tối lạc là “làm điều lành được vui nhất”; 福来成 Phúc lai thành là “phúc sẽ mang lại thành công”…
Tìm trong Google, 德流光 đức lưu quang được giải nghĩa như “Đức sáng muôn đời”, “Đức tốt giữ mãi ánh sáng”, “Đức chan hòa ánh sáng”, v.v. Những lời giải thích này xuất phát từ nghĩa của 光 quang là ánh sáng.
Tôi tra nhiều Từ điển tiếng Hán đều không tìm thấy mục từ 德流光 đức lưu quang. Chỉ riêng cuốn Hán ngữ Đại từ điển có mục từ 德厚流光 đức hậu lưu quang.
德厚流光 đức hậu lưu quang được từ điển cổ giải thích là: “Nói đức trạch cao dầy thì ảnh hưởng sâu rộng, con cháu được hưởng phúc. Nghĩa này có xuất xứ từ sách “Cốc Lương truyện – Hy Công năm thứ 15”: “Thiên tử lập bảy miếu, chư hầu lập năm miếu, đại phu lập ba miếu, kẻ sĩ lập hai miếu, do đó người đức cao lưu truyền rộng, kẻ đức bạc, mỏng lưu truyền hẹp”. Đặc biệt, sau giải thích nghĩa còn chú thêm: “光 (quang) giống nghĩa với 廣(quảng)”.
Như vậy chữ 光 quang trong 德厚流光 đức hậu lưu quang, hay 德流光 đức lưu quang không có nghĩa ánh sáng như thông thường mà có nghĩa là rộng. Cho nên 德流光 đức lưu quang, có nghĩa là đức trạch cao dầy, có ảnh hưởng sâu rộng, con cháu nhiều đời được hưởng phúc đức.
Tìm hiểu 德流光 đức lưu quang ta hiểu được nguồn gốc, ý nghĩa sâu xa của hoành phi này. Nhưng trong thực tế tiếng Việt, cách hiểu 德流光 đức lưu quang là “Đức sáng muôn đời”, “Đức tốt giữ mãi ánh sáng”, “Đức chan hòa ánh sáng”, v.v. đã trở nên phổ biến, và vẫn giữ được nghĩa gốc là ca ngợi chữ đức 德, lưu truyền chữ đức tới muôn đời sau.
- Liễn:

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Điển tích trong kinh vô lượng thọ Phật.
Quang minh biến chiếu (光 明 徧 照: Quang minh chiếu khắp)
Phẩm trước là phẩm Quốc Giới Nghiêm Tịnh đã tường thuật sự trang nghiêm của y báo; phẩm thứ mười hai này và phẩm mười ba tiếp theo đây sẽ nói về chánh báo trang nghiêm. Quang minh chiếu khắp nghĩa là thân trọn khắp mười phương; thọ mạng vô lượng là cùng khắp cả ba đời.
Phẩm này tán dương quang minh của Phật Di Ðà: Trước hết, tán dương quang minh của Phật Di Ðà thù thắng độc nhất, rồi nêu rõ nguyên nhân tại sao quang minh thù thắng. Tiếp đó, nêu lên mười hai danh hiệu quang minh thù thắng. Cuối cùng là trình bày diệu dụng thù thắng của quang minh.
Chánh kinh:
佛 告 阿 難：阿 彌 陀 佛 威 神 光 明，最 尊 第 一。十方 諸 佛，所 不 能 及。徧 照 東 方 恆 沙 佛 剎，南 西 北方，四 維 上 下，亦復 如 是。若 化 頂 上 圓 光，或 一 二三 四 由 旬，或 百 千 萬 億 由 旬。諸 佛 光 明，或 照 一 二 佛 剎，或 照 百 千 佛 剎。惟 阿 彌 陀佛，光 明 普 照 無 量 無 邊 無 數 佛 剎。諸 佛 光 明 所 照 遠 近，本 其 前 世 求 道，所 願 功 德 大 小 不 同。至 作 佛 時，各 自 得 之。自 在 所 作，不 為 預 計。阿 彌 陀 佛，光 明 善 好，勝 於 日 月 之 明 千 億 萬 倍。光 中 極 尊，佛 中 之 王。
Phật cáo A Nan: - A Di Đà Phật oai thần quang minh tối tôn đệ nhất. Thập phương chư Phật sở bất năng cập, biến chiếu Đông phương Hằng sa Phật sát. Nam, Tây, Bắc phương, tứ duy, thượng, hạ, diệc phục như thị. Nhược hóa đảnh thượng viên quang, hoặc nhất, nhị, tam, tứ do-tuần, hoặc bách thiên vạn ức do-tuần. Chư Phật quang minh hoặc chiếu nhất, nhị Phật sát, hoặc chiếu bách thiên Phật sát, duy A Di Đà Phật, quang minh phổ chiếu vô lượng vô biên vô số Phật sát. Chư Phật quang minh sở chiếu viễn cận, bổn kỳ tiền thế cầu đạo, sở nguyện công đức đại tiểu bất đồng. Chí tác Phật thời, các tự đắc chi. Tự tại sở tác, bất vi dự kế. A Di Đà Phật, quang minh thiện hảo, thắng ư nhật nguyệt chi minh, thiên ức vạn bội, quang trung cực tôn, Phật trung chi vương.
Phật bảo A Nan:
- Oai thần quang minh của A Di Ðà Phật tối tôn đệ nhất, thập phương chư Phật chẳng thể sánh bằng, chiếu khắp Hằng sa cõi Phật trong phương Ðông. Trong các phương Nam, Tây, Bắc, bốn góc, trên, dưới cũng giống như thế.
Viên quang từ trên đảnh Ngài hóa ra thì hoặc là [chiếu xa] một, hai, ba, bốn do-tuần, hoặc là trăm ngàn vạn ức do-tuần. Quang minh của chư Phật hoặc chiếu thấu một, hai cõi Phật, hoặc chiếu trăm ngàn cõi Phật. Chỉ riêng quang minh của A Di Ðà Phật chiếu trọn vô lượng vô biên vô số cõi Phật.
Quang minh của chư Phật chiếu xa hay gần vốn là do trong đời trước khi cầu đạo đã nguyện được công đức lớn hay nhỏ sai khác. Ðến khi thành Phật, mỗi vị tự đạt được, tự tại thành tựu chẳng thể tính trước. Quang minh của A Di Ðà Phật tốt lành, vượt trội ánh sáng của mặt trời, mặt trăng ngàn ức vạn lần, là tôn quý nhất trong các quang minh, là vua trong các đức Phật.
Giải:
Phẩm này nói về sự thành tựu của nguyện mười ba “quang minh vô lượng” và nguyện mười bốn “được quang minh chiếu thấu liền được an lạc”. Nguyện mười ba là “quang minh vô lượng”, “vượt trỗi chư Phật”. Do nguyện này được thành tựu nên “A Di Đà Phật oai thần quang minh tối tôn đệ nhất. Thập phương chư Phật sở bất năng cập” (Oai thần, quang minh của A Di Ðà Phật tối tôn đệ nhất. Mười phương chư Phật chẳng thể sánh bằng).
Phật Quả bình đẳng sao quang minh lại sai khác? Sư Vọng Tây đáp: “Thường đồng, thường biệt: Diệu đức của chư Phật xét về nội chứng tuy tương đồng, nhưng do bổn nguyện sai khác nên quang minh có hơn, kém”.
Ðấy chính là ý nghĩa của câu “bổn kỳ tiền thế cầu đạo sở nguyện công đức đại tiểu bất đồng” (vốn là do đời trước lúc cầu đạo đã nguyện được công đức có lớn hay nhỏ sai khác).
“Hằng sa” là cát con sông Hằng (Gange) ở Ấn Ðộ. “Tứ duy” (bốn góc) là bốn phương ở giữa các phương Ðông, Tây,Nam, Bắc. “Đảnh thượng viên quang” (viên quang

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

từ trên đảnh đầu): Phật có đảnh quang và thân quang, “đảnh thượng viên quang” chỉ đảnh quang.
“Do-tuần” (Yojana) là đơn vị đo khoảng cách của Ấn Ðộ, là số dặm hành quân trong một ngày của bậc đế vương thời cổ. Do-tuần là bốn mươi dặm hay ba mươi dặm. Bản chú giải kinh Duy Ma của ngài Tăng Triệu ghi: “Do-tuần là tên gọi một số dặm của Thiên Trúc. Thượng do-tuần là sáu mươi dặm, trung do-tuần là năm mươi dặm, hạ do-tuần là bốn mươi dặm”.
Sở dĩ có sự sai khác như vậy là vì từ cổ đến nay giữa hai nước Ấn Ðộ và Trung Hoa, việc hoán chuyển đơn vị đo lường thường thay đổi luôn. Hơn nữa, số dặm hành quân trong một ngày chẳng phải là một hằng số, nên chẳng thể lấy nhất định một con số nào.
Các câu từ “nhất do-tuần” đến “bách thiên Phật sát” (trăm ngàn cõi Phật) là dùng các cách so sánh để diễn tả quang minh của Phật chiếu xa hay gần. Câu “duy A Di Đà Phật quang minh phổ chiếu vô lượng vô biên vô số Phật sát” (chỉ riêng A Di Ðà Phật quang minh chiếu trọn vô lượng vô biên vô số cõi Phật) diễn tả sự thù thắng độc đáo của quang minh của A Di Ðà Phật nhằm chứng minh quang minh của Phật tôn quý bậc nhất, vượt trỗi mười phương. Ðấy chính là nội dung thứ nhất của phẩm này.
Tiếp đó, kinh trình bày nguyên nhân tại sao quang minh của Phật Di Ðà lại đặc biệt thù thắng nhất. Phẩm trước đã nói:“Thanh tịnh trang nghiêm siêu du thập phương” (Thanh tịnh trang nghiêm vượt trỗi mười phương), phẩm này lại bảo: “Thập phương chư Phật, sở bất năng cập” (Mười phương chư Phật chẳng thể sánh bằng). Tiếp đó lại bảo: “Quang trung cực tôn, Phật trung chi vương” (Tôn quý nhất trong các quang minh, vua trong các đức Phật). Trong pháp bình đẳng mà lại có những sự sai biệt như vậy là vì trong đời trước khi cầu đạo [các vị Phật] đã có những bổn nguyện sai khác.
Ðại nguyện thứ mười ba của Phật Di Ðà là: “Ngã tác Phật thời, quang minh vô lượng, phổ chiếu thập phương, tuyệt thắng chư Phật, thắng ư nhật nguyệt chi minh thiên vạn ức bội” (Lúc tôi thành Phật, quang minh vô lượng chiếu khắp mười phương vượt xa chư Phật, hơn cả quang minh của mặt trời, mặt trăng ngàn vạn ức lần). Bởi vậy nên “chí tác Phật thời, các tự đắc chi, tự tại sở tác, bất vi dự kế” (đến khi thành Phật, mỗi vị tự đạt được, tự tại thành tựu, chẳng thể tính trước), nghĩa là: Đến khi thành Phật, mỗi vị đều đúng như bổn nguyện mà hiện quang minh. Ðấy đều là việc tự nhiên thành tựu, chứ chẳng thể do mình muốn hoạch định hoặc an bài được!
Vì nhân quả hệt như nhau nên “thắng ư nhật nguyệt chi minh, thiên ức vạn bội, quang trung cực tôn, Phật trung chi vương” (quang minh trội hơn ánh sáng của mặt trời, mặt trăng ngàn vạn ức lần, là tôn quý nhất trong các quang minh, là vua trong các đức Phật).
Chánh kinh:
是 故 無 量 壽 佛，亦 號 無 量 光 佛，亦 號 無 邊 光 佛、無 礙 光 佛、無 等 光 佛，亦 號 智 慧 光、常 照 光、清 淨 光、歡 喜 光、解 脫 光、安 隱 光、超 日 月 光、不 思 議 光。
Thị cố Vô Lượng Thọ Phật, diệc hiệu Vô Lượng Quang Phật, diệc hiệu Vô Biên Quang Phật, Vô Ngại Quang Phật, Vô Ðẳng Quang Phật, diệc hiệu Trí Huệ Quang, Thường Chiếu Quang, Thanh Tịnh Quang, Hoan Hỷ Quang, Giải Thoát Quang, An Ổn Quang, Siêu Nhật Nguyệt Quang, Bất Tư Nghị Quang.
Do đó, Vô Lượng Thọ Phật cũng có hiệu là Vô Lượng Quang Phật, cũng gọi là Vô Biên Quang Phật, Vô Ngại Quang Phật, Vô Ðẳng Quang Phật, cũng hiệu là Trí Huệ Quang, Thường Chiếu Quang, Thanh Tịnh Quang, Hoan Hỷ Quang, Giải Thoát Quang, An Ổn Quang, Siêu Nhật Nguyệt Quang, Bất Tư Nghị Quang.
Giải:
Ðoạn này trình bày điểm chính thứ ba của phẩm này: Mười hai danh hiệu quang minh thù thắng. Mười hai thứ quang minh ấy được gọi là Thập Nhị Quang Phật, đều là những danh hiệu khác của Vô Lượng Thọ Phật, cũng chính là Quả Giác của ngài Pháp Tạng khi đã thành Phật.
Kinh Thủ Lăng Nghiêm dạy: “Đại Thế Chí, dữ kỳ đồng luân ngũ thập nhị Bồ Tát, tức tùng tòa khởi, đảnh lễ Phật túc, nhi bạch Phật ngôn:
- Ngã ức vãng tích hằng hà sa kiếp, hữu Phật xuất thế, danh Vô Lượng Quang. Thập nhị Như Lai tương kế nhất kiếp, kỳ tối hậu Phật, danh vi Siêu Nhật Quang Phật, bỉ Phật giáo ngã Niệm Phật tam-muội”
(Đại Thế Chí Pháp Vương Tử cùng năm mươi hai vị Bồ Tát đồng hàng với Ngài liền từ tòa đứng dậy, đảnh lễ dưới chân Phật, bạch Phật rằng:
- Con nhớ trong hằng hà sa kiếp xưa kia có Phật xuất thế tên là Vô Lượng Quang. Mười hai vị Như Lai liên tục xuất hiện trong một kiếp. Vị Phật sau rốt tên là Siêu Nhật Nguyệt Quang Phật, đức Phật ấy dạy con Niệm Phật tam-muội).
Mười hai vị Quang Phật trong kinh này chính là mười hai đức Như Lai trong hằng hà sa kiếp quá khứ. Kinh Cửu Phẩm Vãng Sanh A Di Ðà Tam Ma Ðịa Tập Ðà Ra Ni trong Mật bộ cũng chép: “Thị nội tòa thập nhị mạn-đà-la Đại Viên Kính Trí tượng, kỳ danh vi Nhất Thiết Tam Đạt Vô Lượng Quang Phật... Trí Lực Tam Minh Siêu Nhật Quang Phật” (Hình tượng báu của Ðại Viên Kính Trí trong mười hai mạn-đà-la ở nội tòa có tên là Nhất Thiết Tam Ðạt Vô Lượng Quang Phật… Trí Lực Tam Minh Siêu Nhật Nguyệt Quang Phật); câu ấy rất phù hợp với kinh này.
Bản Ðường dịch lại ghi mười lăm danh hiệu quang minh, bản Tống dịch ghi mười ba thứ quang minh, chẳng qua là do tách ra hay gộp lại nên thành sai khác đó thôi!
Trong Tán A Di Ðà Phật Kệ, Ðàm Loan đại sư đã viết về “Vô Lượng Quang Phật” như sau: “Trí huệ quang minh bất khả lượng; cố Phật hựu hiệu Vô Lượng Quang. Hữu lượng chư tướng mông Phật hiểu, thị cố khể thủ Chân Thật Minh” (Trí huệ quang minh chẳng thể lường; nên Phật lại có hiệu là Vô Lượng Quang. Các tướng hữu lượng nhờ quang minh chiếu nên được hiểu; vì vậy đảnh lễ đấng Chân Thật Minh). Lời tán tụng này của đại sư đã khế hợp thánh tâm một cách sâu xa, Ngài đã trực chỉ quang minh chính là trí huệ, quang minh và trí huệ bất nhị. Câu “thị cố khể thủ Chân Thật Minh” nghĩa là: Do quang minh này chính là trí huệ nên phải dập đầu kính lễ. Do cả bản kinh Ðại Bổn đây chỉ là một chân thật: Chân Thật Tế, Chân Thật Huệ, Chân Thật Lợi nên kệ mới nói là “Chân Thật Minh”. Rõ ràng, trong cõi Cực Lạc, y báo, chánh báo, nhân quả đều thuần là chân thật.
Ðại Huệ thiền sư đời Tống cũng bảo: “Chỉ dùng quang minh này để tuyên diệu pháp, pháp ấy chính là quang minh này, chẳng rời quang minh này để thuyết pháp ấy”. “Pháp ấy” là chân thật pháp, tức là Chân Thật Tế. Chẳng lìa quang minh này để thuyết pháp ấy là vì trí huệ và quang minh chẳng hai.
Quang minh này là Chân Thật Huệ nên chỉ dùng quang minh này để tuyên diệu pháp, để ban bố cái lợi chân thật. Ðó cũng chính là diệu dụng của quang minh. Bởi đó, kệ tán viết: “Các tướng hữu lượng nhờ quang minh chiếu nên được hiểu”. Do chân thật minh của trí huệ quang minh này nên có thể hiểu rõ hết thảy các tướng trong các cõi, cũng như khai ngộ hết thảy chúng sanh trong các cõi nên mới bảo: “Các tướng hữu lượng nhờ quang minh chiếu nên được hiểu”. Hết thảy chúng sanh nhờ vào lực dụng của quang minh này nên hiểu rõ Chân Thật Huệ.
Sách Luận Chú viết: “Nếu gặp được quang minh của A Di Ðà Phật chiếu đến thì sẽ giải thoát các sự ràng buộc nơi ý nghiệp, vào nhà Như Lai, rốt ráo đắc ý nghiệp bình đẳng”. Ðấy chính là ý nghĩa của câu “nhờ quang minh chiếu nên được hiểu”.
“Vô Biên Quang Phật”: Tán A Di Ðà Phật Kệ viết: “Giải thoát quang luân vô hạn tế, cố Phật hựu hiệu Vô Biên Quang, mông quang xúc giả ly hữu vô, thị cố khể thủ Bình Đẳng Giác” (Vầng ánh sáng giải thoát không ngằn mé, nên Phật lại có hiệu là Vô Biên Quang; kẻ được quang chiếu soi bèn lìa hữu, vô. Vì vậy, kính lễ đấng Bình Ðẳng Giác). Lời tán dương này của Ðàm Loan đại sư thật thù thắng vượt xa lời tán của các vị khác. Ngài Nghĩa Tịch giảng chữ “vô biên” là “không ngằn mé”; Ngài Tịnh Ảnh giảng là “rộng lớn”.
Những cách giải thích như vậy chẳng được viên mãn kỳ diệu như cách giải thích của ngài Ðàm Loan: Dùng ngay chữ Giải Thoát Quang để giải thích chữ Vô Biên Quang. Giải Thoát là một trong ba đức của Niết Bàn. Ngài còn thêm vào đó chữ Luân. Luân (輪) hàm nghĩa đầy đủ, viên mãn, diễn tả Giải Thoát Đức viên mãn, đầy đủ. “Vô hạn tế” (không ngằn mé) nghĩa là không còn thuộc trong hết thảy hạn lượng, ranh giới. “Ly hữu vô” là lìa khỏi hai khái niệm Có và Không. Do lìa hết thảy những quy ước, thung dung Trung Ðạo, lìa cả nhị biên lẫn Trung Ðạo, giải thoát rốt ráo. Ðấy là ý nghĩa của chữ “Vô Biên” cũng như chính là ý nghĩa của câu“ý nghiệp bình đẳng rốt ráo” trong sách Luận Chú.
Câu kệ sau cùng gọi ngay Phật là Bình Ðẳng Giác (Bình Ðẳng Giác cũng chính là một thánh hiệu của Phật Di Ðà) chỉ ngay vào Ðệ Nhất Nghĩa Ðế, bình đẳng rốt ráo, vạn pháp hệt như nhau. Lời tán dương này của ngài Ðàm Loan quả đã phơi bày rành rành ý nghĩa sâu xa của Phật hiệu Vô Biên Quang. Ðấy mới đúng là tán Phật.
“Vô Ngại Quang Phật”: Ngài Cảnh Hưng, ngài Nghĩa Tịch đều bảo “vô ngại” nghĩa là “quang minh không chướng ngại”; ngài Tịnh Ảnh bảo “vô ngại” là “tự tại”. Ngài Ðàm Loan khen danh hiệu này như sau: “Quang vân vô ngại như hư không, cố Phật hựu hiệu Vô Ngại Quang. Nhất thiết hữu ngại mông quang trạch, thị cố đảnh lễ Nan Tư Nghị” (Mây quang minh vô ngại như hư không, vì thế Phật lại có hiệu là Vô Ngại Quang. Hết thảy hữu ngại được quang minh nhuần thấm. Do đó, đảnh lễ đấng Nan Tư Nghị). Ý nói: Quang minh như hư không nên vô chướng ngại; do bản thể thường tịch nên diệu dụng vô cùng, tự tại vô ngại. Do quang minh chiếu trọn khắp nên hết thảy hữu ngại (hữu tình) được hưởng lợi ích của quang minh; vì vậy quang minh là “nan tư nghị” (khó thể nghĩ bàn nổi).
Chữ “Vô Ðẳng Quang Phật” trích từ bản Ðường dịch và Tống dịch, bản Ngụy dịch ghi là Vô Ðối Quang Phật; ngài Tịnh Ảnh bảo: “Phật quang không gì đương cự nổi nên gọi là Vô Ðối”. Ngài Cảnh Hưng bảo: “Bồ Tát chẳng thể bằng [Phật] nên gọi là Vô Ðối”. Ngài Ðàm Loan khen ngợi danh hiệu này như sau: “Thanh tịnh quang minh vô hữu đối, cố Phật hựu hiệu Vô Đối Quang” (Thanh tịnh quang minh không ai đương cự được, vì thế Phật hiệu là Vô Ðối Quang).
Vô Ðối đồng nghĩa với Vô Ðẳng (không gì bằng được); không có gì sánh bằng nổi chính là dứt bặt đối đãi. Câu kinh Thủ Lăng Nghiêm: “Ngã chân Văn Thù, vô thị Văn Thù” (Ta thật là Văn Thù, nhưng không có gì là Văn Thù) đã thể hiện ý nghĩa không gì so sánh, không gì bằng được, dứt tuyệt đối đãi: Nếu ta là Văn Thù thì hóa ra có đến hai Văn Thù. Như vậy là có đối đãi, so sánh. Do đó, ý nghĩa của danh hiệu Vô Ðẳng Quang Phật rất sâu xa vậy.
Ngài Tịnh Ảnh giảng danh hiệu “Trí Huệ Quang” như sau: “Khéo chiếu các pháp nên gọi là Trí Huệ Quang”. Ngài Cảnh Hưng lại bảo: “Quang minh từ tâm thiện căn chẳng si của Phật phát khởi, trừ được vô minh phẩm tâm của chúng sanh nên chính là Trí Huệ”. Ngài Ðàm Loan lại tán rằng: “Phật quang năng phá vô minh ám, cố Phật hựu hiệu Trí Huệ Quang” (Phật quang phá tan tối tăm vô minh nên Phật lại hiệu là Trí Huệ Quang). Cả hai ý sau (tức là ý của ngài Cảnh Hưng và ngài Ðàm Loan) cùng cho rằng do phá trừ vô minh nên gọi là Trí Huệ Quang, trừ sạch tâm vô minh nhơ bẩn của chúng ta, ban cho chúng ta cái lợi chân thật nên Phật Di Ðà được xưng tụng là tôn quý nhất trong các quang minh, vua trong chư Phật.
Chữ “Thường Chiếu Quang” lấy từ bản Tống dịch. Thường Tịch Quang tịch mà thường chiếu nên gọi là Thường Chiếu Quang; bản Ngụy dịch ghi là Vô Ðoạn Quang. Ngài Tịnh Ảnh bảo: “Thường chiếu chẳng dứt nên gọi là Bất Ðoạn Quang”, ngài Cảnh Hưng giảng: “Thường quang của Phật luôn chiếu soi làm lợi ích nên chẳng đoạn”. Ngài Ðàm Loan tán rằng: “Quang minh nhất thiết thời phổ chiếu, cố Phật hựu hiệu Bất Đoạn Quang” (Trong hết thảy thời quang minh chiếu trọn khắp, nên Phật lại hiệu là Bất Ðoạn Quang). Trong hết thảy thời thường chiếu trọn khắp chính là ý nghĩa của chữ “Thường Chiếu”.
Ngài Tịnh Ảnh giảng “Thanh Tịnh Quang” là: “Lìa nhơ nên bảo là tịnh”, ngài Cảnh Hưng bảo: “Từ thiện căn chẳng tham của Phật phát hiện và cũng trừ được hết thảy tâm tham nhơ của chúng sanh nên là Thanh Tịnh”. Ngài Ðàm Loan tán rằng:“Đạo quang minh lãng sắc siêu tuyệt, cố Phật hựu hiệu Thanh Tịnh Quang. Nhất mông quang chiếu tội cấu trừ, giai đắc giải thoát cố đảnh lễ” (Ðạo quang rạng ngời sắc siêu tuyệt nên Phật lại hiệu là Thanh Tịnh Quang. Một phen được quang minh chiếu đến thì tội cấu tiêu trừ, đều được giải thoát. Vì thế, [con] đảnh lễ). Như vậy, quang minh này rạng ngời, ly cấu; lại còn tiêu trừ tham trược và tội cấu của chúng sanh nên đặt tên là Thanh Tịnh Quang.
Sách Vãng Sanh Luận cũng bảo: “Cần biết rằng: Nói gọn lại, ba thứ thành tựu nguyện tâm trang nghiêm này cùng nhập vào một pháp cú. Một pháp cú là thanh tịnh cú. Thanh tịnh cú là chân thật trí huệ vô vi Pháp Thân”. Do vậy, Thể của một danh hiệu thanh tịnh chính là chân thật Pháp Thân, gồm trọn ba thứ trang nghiêm là cõi nước, Phật, Bồ Tát. Vì vậy, trong bản Hán dịch, danh hiệu của A Di Ðà Phật được ghi là Vô Lượng Thanh Tịnh Phật. Phật Di Ðà lại có mật hiệu là Thanh Tịnh Kim Cang. Theo đó mà suy, hai chữ Thanh Tịnh mang ý nghĩa rất sâu sắc.
Với danh hiệu Hoan Hỷ Quang, ngài Tịnh Ảnh bảo: “Có thể làm cho người được thấy trong lòng vui thích thì gọi là Hỷ”, ngài Cảnh Hưng giảng: “Từ thiện căn vô sân của Phật sanh ra, trừ được tâm nóng giận ganh ghét của chúng sanh nên hoan hỷ”. Ngài Ðàm Loan tán rằng: “Từ quang gia bị thí an lạc, cố Phật hựu hiệu Hoan Hỷ Quang” (Do từ quang gia bị ban cho sự an lạc, nên Phật lại hiệu Hoan Hỷ Quang). “An lạc” là như kinh Pháp Hoa dạy: “Thân ý thái nhiên, khoái đắc an lạc” (Thân ý thoải mái, sung sướng hưởng an vui). Phật quang khiến cho chúng sanh an vui, mừng rỡ nên hiệu là Hoan Hỷ Quang.
Danh hiệu “Giải Thoát Quang” trích từ bản Tống dịch, bản Ngụy dịch không ghi danh hiệu này nên các bậc cổ đức chưa hề chú giải. Trong bản Ngụy dịch lại ghi hai danh hiệu là Viêm Vương Quang và Vô Xưng Quang nên ngài Ðàm Loan tán rằng: “Phật quang chiếu diệu tối đệ nhất, cố Phật hựu hiệu Quang Viêm Vương, tam đồ hắc ám mông quang khải, thị cố đảnh lễ Đại Ứng Cúng” (Phật quang chiếu rực cao tột bậc nhất nên Phật lại hiệu là Quang Viêm Vương. Tam đồ tăm tối được quang minh khai mở. Vì vậy đảnh lễ đấng Ðại Ứng Cúng) và: “Thần quang ly tướng bất khả danh, cố Phật hựu hiệu Vô Xứng Quang. Nhân quang thành Phật quang hách nhiên, chư Phật sở thán cố đảnh lễ” (Thần quang lìa tướng chẳng thể gọi tên được; vì vậy, Phật lại hiệu là Vô Xưng Quang. Do quang minh thành Phật nên quang minh càng chói lọi, bởi chư Phật khen ngợi nên con đảnh lễ). Rõ ràng cả hai bài kệ trên cùng khen ngợi phẩm đức Giải Thoát.
“Thần quang ly tướng” và “nhân quang thành Phật” (do quang minh thành Phật) diễn tả Tự Giác Đức của Giải Thoát Quang. “Phật quang tối đệ nhất” (Phật quang tột bậc nhất) và “tam đồ mông quang
(tam đồ được quang minh chiếu) diễn tả Giác Tha Đức của Giải Thoát Quang. Ðem cả hai bài kệ ấy để suy xét thì rõ ràng là cả hai cùng diễn tả đức tánh lợi ích của Giải Thoát Quang. Ly tướng thành Phật, phóng quang phổ độ chính là diệu đức và lợi ích của Giải Thoát Quang. Do đây ta cũng thấy rằng các bản dịch cổ [dịch danh hiệu] có sai khác thì chẳng qua là do diễn rộng hay thâu hẹp mà thôi.
Danh hiệu “An Ổn Quang” trích từ bản Tống dịch. An Ổn nghĩa là thân tâm yên ổn. Do ngũ trược, tám khổ chẳng thể quấy nhiễu nổi nên bảo là An (安); núi sụp, đất lở cũng chẳng thể lay động nổi nên gọi là Ổn (隱). Tông Kính Lục lại viết: “An ổn khoái lạc thì tịch tĩnh diệu thường”, mà “tịch tĩnh diệu thường” chính là Thường Tịch Quang. Rõ ràng, sanh và diệt đã bị diệt hết rồi thì tịch diệt là vui; đó là ý nghĩa chữ An. Ba đời hệt như nhau, chẳng quá khứ, không vị lai; đấy là ý nghĩa của chữ Ổn. Tịch tịnh thường diệu, quang minh mầu nhiệm của Phật Di Ðà chiếu trọn khắp, khiến cho tất cả chúng sanh an ổn, khoái lạc, thoát khỏi các sanh diệt nên gọi là An Ổn Quang.
Về danh hiệu “Siêu Nhật Nguyệt Quang”, ngài Tịnh Ảnh giảng: “Vượt khỏi tướng thế gian nên gọi là Siêu Nhật Nguyệt”; ngài Cảnh Hưng giảng: “Ngày đêm luôn chiếu chẳng giống với ánh sáng của mặt trời, mặt trăng trong cõi Sa Bà nên gọi là Siêu Nhật Nguyệt”. Ngài Ðàm Loan tán rằng: “Quang minh chiếu diệu quá nhật nguyệt, cố Phật hiệu Siêu Nhật Nguyệt Quang”(Quang minh chiếu ngời vượt hẳn mặt trời, mặt trăng. Vì thế Phật hiệu là Siêu Nhật Nguyệt Quang).
Kinh Siêu Nhật Minh Tam Muội lại dạy:
“Nhật chi quang minh chiếu hiện tại sự. Nhân vật nhuyễn động, bách cốc dược mộc, chư thiên, long thần, giai nhân nhật thành, phổ đắc mậu hoạt. Nhật bất năng chiếu nhị Thiết Vy gian, diệc bất năng chiếu nhân tâm bổn linh khai đạt. Đản chiếu hữu hình, bất chiếu vô hình. Siêu Nhật Nguyệt tam-muội, sở dĩ thắng giả hà? Thù chiếu thập phương, vô biên vô tế. Tam giới ngũ đạo, mị bất triệt sướng. Hà huống Di Đà quang minh, cố danh Siêu Nhật Nguyệt Quang” (Quang minh của mặt trời soi tỏ mọi sự. Loài người, muôn vật, côn trùng, dược thảo trong các hang hốc, chư thiên, long thần đều nhờ mặt trời mà tồn tại, cùng được tươi tốt, nảy nở. Nhưng mặt trời chẳng thể chiếu tới khoảng giữa hai núi Thiết Vy, cũng chẳng thể soi rọi cho cõi lòng con người được khai ngộ, chỉ chiếu hữu hình, chẳng chiếu nổi vô hình. Vì sao Siêu Nhật Minh tam-muội thù thắng? Vì tam-muội chiếu cả mười phương không bến, không bờ; tam giới, ngũ đạo không đâu là chẳng chiếu thấu suốt. [Tam-muội đã như thế] huống hồ là quang minh của Phật Di Ðà. Vì vậy Ngài hiệu là Siêu Nhật Nguyệt Quang).
Ðoạn kinh trên đây đã giải thích danh hiệu Siêu Nhật Nguyệt Quang một cách khéo léo vượt xa những cách giải thích trước đó. Ánh sáng mặt trời chỉ có thể chiếu rọi hết thảy những thứ hữu hình, sanh trưởng thiên địa vạn vật, nhưng chẳng chiếu nổi thứ vô hình, chẳng thể chiếu qua núi Thiết Vy (vì vậy, chẳng soi được khoảng giữa hai núi Thiết Vy), chẳng thể khai minh cõi lòng con người. Siêu Nhật Nguyệt tam-muội thù thắng hơn thế, nhưng quang minh của Phật Di Ðà lại còn vượt xa tam-muội này. Do vậy, Phật hiệu là Siêu Nhật Nguyệt Quang.
Danh hiệu “Bất Tư Nghị Quang” thấy ghi trong hai bản Ðường dịch và Tống dịch, bản Ngụy dịch tách thành hai danh hiệu“Nan Tư Quang” và “Vô Xưng Quang”. Nhưng Nan Tư chính là chẳng nghĩ nổi, Vô Xưng là chẳng thể diễn tả nổi. Ngài Tịnh Ảnh bảo: “Vượt ngoài mức tâm tưởng của thế gian nên bảo là Nan Tư Quang. Vượt ngoài ngôn ngữ của thế gian nên bảo là Vô Xưng Quang”. Ngài Cảnh Hưng nói: “Nhị Thừa chẳng thể nghĩ lường nổi quang minh ấy nên bảo là Nan Tư. Không thừa nào khác diễn tả nổi quang minh ấy nên bảo là Vô Xưng”.
Ngài Ðàm Loan lại tán rằng: “Quang minh ấy ngoại trừ Phật ra, không ai có thể suy lường nổi nên Phật lại hiệu là Nan Tư Quang… Thần quang ly tướng chẳng thể gọi tên nổi nên Phật lại hiệu là Vô Xưng Quang”. Quang minh đã vượt ra ngoài hình tướng của quang minh nên ngoại trừ đức Phật ra, không ai có thể suy lường nổi. Lời giảng của Ðàm Loan đại sư bao quát cả hai danh hiệu trước và sau nên rất thù thắng (Trong phần trên, lời giải thích của Ngài về Vô Xưng Quang đã tương hợp với danh hiệu Giải Thoát Quang; ở đây lại phù hợp với danh hiệu Bất Tư Nghị Quang, thật sự cũng chẳng trở ngại gì. Xét ra, các bản dịch tách ra hay gộp lại khác nhau, xếp đặt không giống nhau, nên có vẻ sai khác, chứ trên thực chất cũng không có gì là khác nhau cả! Giải Thoát chính là một trong ba đức của Niết Bàn, mà Giải Thoát chính là Bất Khả Tư Nghị vậy). Hơn nữa, Bất Tư Nghị chính là Bất Khả Tư Nghị. Danh xưng của bản Tiểu Bổn kinh này vốn là Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Ðức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm Kinh.
Kinh Cổ Âm Thanh Vương Ðà Ra Ni cũng nói: “Nhĩ thời, thập phương Hằng sa chư Phật, giai cộng tán bỉ An Lạc thế giới,sở hữu Phật pháp bất khả tư nghị, thần thông hiện đại, chủng chủng phương tiện bất khả tư nghị. Nhược năng hữu tín như thị chi sự, đương tri thị nhân bất khả tư nghị. Sở đắc nghiệp báo diệc bất khả tư nghị” (Lúc bấy giờ, mười phương hằng sa chư Phật đều cùng khen ngợi thế giới An Lạc ấy: Tất cả Phật pháp chẳng thể nghĩ bàn, thần thông biến hiện, các thứ phương tiện chẳng thể nghĩ bàn. Nếu có ai tin được sự như vậy thì nên biết kẻ đó là chẳng thể nghĩ bàn, đạt được nghiệp báo cũng chẳng thể nghĩ bàn).
Trong sách A Di Ðà Sớ Sao, Liên Trì đại sư còn giảng về “bất khả tư nghị” như sau:
“Bất khả tư nghị chia ra thành bốn thứ:
1. Một là công đức thí pháp rộng lớn như là vô lượng thọ, vô lượng quang, tam bảo đạo phẩm v.v…
2. Hai là công đức thần thông biến hóa trọn khắp như là: nước, chim, cây cối đều tuyên diệu pháp, tự nhiên thọ hưởng cơm áo, đồ dùng; chúng sanh đều đầy đủ tướng hảo, thần thông biến hóa v.v…
3. Ba là công đức tin nhận căn lành đời trước như là: tin nhận được pháp khó tin, đời trước đã tu vô lượng căn lành v.v…
4. Bốn là công đức quả báo không chi hơn được như là liền được vãng sanh, liền được dự vào trong số những vị thượng thiện nhân, trụ ngay vào địa vị Bất Thoái Chuyển, rốt ráo thành Phật v.v…
Những việc như vậy đều vượt xa thường tình nên bảo là bất khả tư nghị như kinh Kim Cang Bát Nhã dạy: ‘Thị kinh bất khả tư nghị, quả báo diệc bất khả tư nghị” (Kinh này nghĩa lý chẳng thể nghĩ bàn, quả báo cũng chẳng thể nghĩ bàn).
Hơn nữa, theo kinh Tiểu Bổn, y báo, chánh báo, nhân quả đều chẳng thể nghĩ bàn. Sách Sớ Sao viết: “Về y báo thì Ðồng Cư chính là Thường Tịch Quang; về chánh báo thì Ứng Thân chính là Pháp Thân; nhân thì bảy ngày thành tựu; quả thì một phen vãng sanh sẽ Bất Thoái. Ðấy cũng là những việc vượt xa khỏi thường tình nên cũng đều là chẳng thể nghĩ bàn cả”.
Sách Di Ðà Yếu Giải cũng bảo: “Nói đại lược, bất khả tư nghị có đến năm nghĩa:
1. Vượt ngang khỏi tam giới chẳng chờ phải đoạn Hoặc.
2. Ðã sanh về Tây phương thì thấy đủ cả bốn cõi, chẳng cần phải tiến từng bậc một.
3. Chỉ trì danh hiệu, chẳng cần đến các phương tiện Thiền Quán.
4. Lấy bảy ngày làm hạn, chẳng cần phải nhiều kiếp, nhiều đời, lâu ngày chầy tháng.
5. Trì danh hiệu một vị Phật liền được chư Phật hộ niệm, chẳng cần trì danh của hết thảy các đức Phật khác.
Ðấy đều là do đại nguyện hạnh của đấng Ðạo Sư tạo thành nên bảo là cái lợi công đức chẳng thể nghĩ bàn của A Di Ðà Phật”.
Sách Yếu Giải còn viết: “Hành nhân tín, nguyện, trì danh, hoàn toàn lấy công đức của Phật biến thành công đức của chính mình” đúng là lời “hồng tâm của cái hồng tâm”

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

. Cận đại, Ấn Quang đại sư đã tán dương sách Yếu Giải như sau:
“Lý Sự đều đạt đến mức cùng cực, là bản chú giải bậc nhất kể từ khi đức Phật giảng kinh này đến nay, khéo léo, chính xác đến mức tuyệt diệu! Ví dù cổ Phật xuất hiện lần nữa trong thế gian để chú giải lại kinh này thì cũng chẳng thể hay hơn được nổi”. Thật đúng lắm thay!
Trong bất tư nghị quang chứa đựng công đức chẳng thể nghĩ bàn của A Di Ðà Phật nên Phật hiệu là Bất Tư Nghị Quang.
Chánh kinh:
如 是 光 明，普 照 十 方 一 切 世 界。其 有 眾 生，遇 斯 光 者，垢 滅 善 生，身 意 柔 軟。若 在 三 途 極 苦 之 處，見 此 光 明，皆 得 休 息，命 終 皆 得 解 脫。若 有 眾 生 聞 其 光 明 威 神 功 德，日 夜 稱 說，至 心 不 斷，隨 意 所 願，得 生 其 國。
Như thị quang minh, phổ chiếu thập phương nhất thiết thế giới. Kỳ hữu chúng sanh, ngộ tư quang giả, cấu diệt, thiện sanh, thân ý nhu nhuyễn. Nhược tại tam đồ cực khổ chi xứ, kiến thử quang minh, giai đắc hưu tức, mạng chung giai đắc giải thoát. Nhược hữu chúng sanh văn kỳ quang minh oai thần, công đức, nhật dạ xưng thuyết, chí tâm bất đoạn, tùy ý sở nguyện, đắc sanh kỳ quốc.
Quang minh như vậy chiếu khắp hết thảy thế giới trong mười phương. Có chúng sanh nào gặp được quang minh này thì cấu diệt, thiện sanh, thân ý nhu nhuyễn. Nếu kẻ đang ở trong chốn tam đồ cực khổ mà thấy được quang minh này thì đều được ngưng nghỉ [nỗi khổ], khi mạng chung đều được giải thoát. Nếu chúng sanh nào nghe công đức oai thần của quang minh ấy mà ngày đêm kể, nói, chí tâm chẳng ngớt thì thuận theo lòng mong sẽ được sanh về cõi ấy.
Giải:
Ðoạn này trình bày chủ đề thứ tư của phẩm này: Diệu dụng thù thắng của quang minh Phật Di Ðà. Ðây chính là kết quả của nguyện mười bốn “quang minh chiếu đến được an lạc”.
Câu “kỳ hữu chúng sanh ngộ tư quang giả” (có chúng sanh nào gặp được quang minh này) ngụ ý: Tuy Phật quang chiếu khắp mười phương vô biên vô ngại, nhưng do chúng sanh căn tánh bất đồng, căn kém, duyên hèn khác nào chậu úp xuống, dẫu ánh sáng mặt trời chiếu khắp vẫn không cách chi soi được lòng chậu, như người úp chậu lên đầu chẳng thấy được ánh sáng; vì thế mới có kẻ gặp được hay chẳng gặp được quang minh của Phật. Nếu là người có cơ duyên “ngộ tư quang giả” (gặp được quang minh)này ắt sẽ đạt được những lợi ích lớn lao như sau:
1. “Cấu diệt”: Bản Ngụy dịch ghi là “tam cấu tiêu diệt”, tam cấu chính là ba độc tham, sân, si.
2. “Thiện sanh” như Thập Trụ Tỳ Bà Sa Luận bảo: “Thiện căn là chẳng tham, chẳng sân, chẳng si. Hết thảy pháp lành đều sanh từ ba pháp ấy”. Trí Ðộ Luận, quyển ba mươi cũng chép: “Hết thảy thiện pháp đều từ ba thiện pháp mà sanh và tăng trưởng”.
Như vậy, “cấu diệt” thì “thiện sanh”. Bản Ngụy dịch chép là “thiện tâm sanh yên” (thiện tâm phát sanh). Thiện tâm là dùng hai pháp Tàm và Quý

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

và ba căn vô tham, vô sân, vô si để làm tự tánh cho điều lành. Dùng những điều ấy để cùng tương ứng khởi lên hết thảy tâm và Tâm Sở thì gọi là “thiện tâm”. Xét theo bổn nguyện Di Ðà, thiện tâm chính là tín tâm chân thật trong Tịnh tông.
“Thân ý” chính là ba nghiệp thân, khẩu, ý. “Nhu nhuyễn” nghĩa là tâm nhu hòa, thuận theo đạo như kinh Pháp Hoa nói:“Chúng sanh ký tín phục, chất trực ý nhu nhuyễn” (Chúng sanh đã tin phục, ý chất trực nhu nhuyễn). Ấy là vì chúng sanh cõi này ương ngạnh khó giáo hóa nên một khi “thân ý nhu nhuyễn” thì mới dễ điều phục, giáo hóa.
Chữ “đồ” (途) trong “tam đồ” nghĩa là con đường. Tam đồ là hỏa đồ, huyết đồ và đao đồ. Tiểu địa ngục gồm cả ngục nóng lẫn lạnh, đại địa ngục chỉ thuần là ngục nóng; chỉ nói đến ngục nóng nên gọi địa ngục là “hỏa đồ”. Súc sanh thường ăn nuốt lẫn nhau nên gọi là “huyết đồ”. Ngạ quỷ thường bị xua đuổi nên gọi là “đao đồ”. Chúng sanh trong đường ác, ở những chốn cực khổ được Phật quang chiếu đến thì nỗi khổ ấy được ngừng dứt nên được nghỉ yên. Vì vậy, kinh bảo “giai đắc hưu tức” (đều được ngưng nghỉ). Ðấy là vì Phật đã nguyện: “Kiến ngã quang minh, chiếu xúc kỳ thân, mạc bất an lạc, từ tâm tác thiện, lai sanh ngã quốc” (Thấy quang minh của tôi chiếu soi đến thân thì không ai chẳng được an lạc, từ tâm làm lành, sanh trong nước tôi). Nay Phật nói quang minh có lợi ích thù thắng như thế để hiển thị sự thành tựu của lời nguyện ấy.
Câu “mạng chung giai đắc giải thoát” (khi mạng chung đều được giải thoát) diễn tả ý “từ tâm tác thiện, vãng sang Cực Lạc”. Ta thấy: Chúng sanh cực khổ trong tam đồ nếu thấy được quang minh của Phật liền được dứt khổ, khi mạng chung sẽ vãng sanh. Bởi thế, nguyện lực và sức oai quang nhiếp thọ của Phật Di Ðà đều chẳng thể nghĩ bàn. Quán kinh cũng chép: “Vô Lượng Thọ Phật hữu bát vạn tứ thiên tùy hình hảo, nhất nhất hảo trung, phục hữu bát vạn tứ thiên quang minh, nhất nhất quang minh biến chiếu thập phương thế giới niệm Phật chúng sanh, nhiếp thủ bất xả” (Vô Lượng Thọ Phật có tám vạn bốn ngàn tướng, mỗi một tướng có tám vạn bốn ngàn tùy hình hảo. Trong mỗi một tùy hình hảo lại có tám vạn bốn ngàn quang minh; mỗi một quang minh chiếu chúng sanh niệm Phật trong khắp mười phương thế giới, nhiếp thủ chẳng bỏ). Sách Bát Châu Tán cũng ghi: “Bất vị dư duyên quang phổ chiếu, duy mịch niệm Phật vãng sanh nhân” (Chẳng vì các duyên khác mà chiếu khắp, chỉ vì kiếm người niệm Phật vãng sanh). Do vậy, người niệm Phật chân thật chính là người hữu duyên gặp được quang minh này. Trong bản sớ giải của ngài Vọng Tây có đoạn:
“Hỏi: Hành giả trong nhân gian họa may còn thấy được quang minh, chớ chúng sanh trong tam đồ làm sao thấy nổi?
Ðáp: Kinh Tâm Ðịa Quán có dạy: ‘Dĩ kỳ nam nữ truy tu phước, hữu đại kim quang chiếu địa ngục, quang trung diễn thuyết vi diệu pháp, khai ngộ phụ mẫu linh phát ý” (Do kẻ nam người nữ kia tu phước hồi hướng [cho cha mẹ đã khuất] nên có ánh sáng lớn màu vàng ròng chiếu thấu tới địa ngục. Trong quang minh diễn thuyết pháp vi diệu, khai ngộ cha mẹ khiến họ phát ý). Con hiếu làm lành hồi hướng cho cha mẹ còn được như vậy, huống là quang minh lớn lao của Phật Di Ðà mà lại luống uổng ư!”.
“Nhược hữu chúng sanh văn… nhật dạ xưng thuyết, chí tâm bất đoạn” (Nếu chúng sanh nghe nói… ngày đêm nói kể, chí tâm chẳng ngớt): Kẻ nghe nói đức tánh của quang minh của đức Phật bèn ngày đêm kể nói thì cũng đều “tùy ý sở nguyện, đắc sanh kỳ quốc” (thuận theo lòng mong sẽ được sanh về cõi ấy). Bản Ngô dịch ghi: “Thiện nam tử, thiện nữ nhân, văn A Di Đà Phật thanh, xưng dự quang minh. Triêu mộ thường xưng dự kỳ quang minh hảo, chí tâm bất đoạn tuyệt, tại tâm sở nguyện, vãng sanh A Di Đà Phật quốc” (Thiện nam tử, thiện nữ nhân nghe tiếng A Di Ðà Phật, khen ngợi quang minh. Sáng tối thường khen ngợi quang minh ấy tốt đẹp, chí tâm chẳng đoạn tuyệt, trong tâm mong mỏi vãng sanh cõi A Di Ðà Phật).
Câu “văn kỳ quang minh oai thần công đức” (nghe công đức oai thần của quang minh ấy) trong hội bản tương đương câu“văn A Di Đà Phật thanh” (nghe tiếng A Di Ðà Phật) trong bản Ngô dịch. Câu “nhật dạ xưng thuyết, chí tâm bất đoạn” (ngày đêm nói kể chí tâm chẳng ngớt) tương đương câu “triêu mộ thường xưng dự kỳ quang minh hảo” (sáng tối thường khen ngợi quang minh ấy tốt đẹp) của bản Ngô dịch. Câu “tùy ý sở nguyện, đắc sanh kỳ quốc” (thuận theo lòng mong sẽ được vãng sanh cõi ấy) tương đương câu “tại tâm sở nguyện, vãng sanh A Di Đà Phật quốc” (trong lòng mong mỏi vãng sanh cõi Phật A Di Ðà) của bản Ngô dịch.
Sách Hội Sớ nói: “Ngày đêm xưng nói quang minh của Phật Di Ðà chí tâm chẳng ngớt chính là cái nhân vãng sanh… Nhưng chí tâm tin ưa xưng niệm danh hiệu đức Phật ấy thì mới chính là nghĩa thật sự của ngày đêm nói kể”. Ý sách nói: Tuy“nhật dạ xưng thuyết, chí tâm bất đoạn” đúng là cái nhân để vãng sanh Tịnh Ðộ, nhưng tín nguyện trì danh mới chính là ý nghĩa thật sự của “nhật dạ xưng thuyết”. Vả lại, tín nguyện trì danh chính là chánh nhân vãng sanh nên ai nấy đều được vãng sanh cả.

Sửa bởi quangdct: 23/07/2012 - 14:31

[quangdct]

PHÚC MÃN ĐƯỜNG

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Trong quan niệm cổ truyền của người Việt, đậm đà ý vị tâm linh, có vấn đề cái “Phúc” của gia đình. Nhà có phúc là ước vọng ngàn đời của dân tộc, là niềm vinh dự nhất của người Việt Nam. Vì lẽ đó, cứ Tết đến xuân về, người ta thường viết chữ Phúc trên một tờ giấy đỏ vuông dán ngoài cửa và xem như là một lá bùa chúc tụng điều may mắn trong năm.




Ước vọng đầu năm của hầu hết người dân Việt không thể thiếu chữ “Phúc”. Cụ Nguyễn Công Trứ có đôi câu đối vừa hóm hỉnh nhưng không kém phần tinh tế và sâu sắc của hương vị ngày xuân: “Chiều ba mươi, nợ réo tít mù, co cẳng đạp thằng “Bần” ra cửa/ Sáng mồng Một, rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông “Phúc” vào nhà”. Lại nữa, có một câu chuyện trong dân gian kể rằng: đời vua Gia Long, có người lập nhiều công trạng được nhà vua hỏi muốn được thưởng gì. Thì người ấy thưa rằng: “Hạ thần chỉ xin được một chữ “Phúc” mà thôi”. Vua cười đáp rằng: “Tiền bạc, chức tước thì ta có thể ban, chứ Phúc thì chỉ có trời ban mà thôi, cả dòng họ ta chỉ nhờ có chữ Phúc mà vinh hiển nhiều đời”. Thật vậy, dòng họ Nhà Nguyễn đã lót chữ Phúc vào tên của mình (vua Gia Long là Nguyễn Phúc Ánh). Và cũng nhờ duyên phúc được thần linh mách bảo, kinh đô Huế đã được chọn ở đất Phú Xuân. Trên khắp nước Việt Nam, nhiều địa danh đã chọn chữ “Phúc”: tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Phúc Thọ (Hà Tây). Nhiều nhà khá giả không chỉ bằng lòng với câu đối có nội dung “Phúc” mà còn mua bộ 3 tượng “Tam đa” Phúc – Lộc – Thọ bày trong nhà quanh năm.

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Thư pháp Hoa Nghiêm - Khắc gỗ Trần Quốc Âu


Chữ “Phúc” là từ Hán Việt, người miền Nam đọc là “phước”. Chữ “Phúc” trong Giáp cốt văn là hình tượng hai bàn tay bưng hủ rượu đứng trước bàn thờ. Như vậy, chữ “Phúc” vốn được xem là điều tốt lành do cầu cúng mà có được. Cho nên, trong Lễ ký, thiên Tế thống chép như sau: “Người có đức hạnh mà tế lễ thì nhất định được Phúc do tế lễ đem lại. Nhưng đó không phải là Phúc mà thế gian quan niệm. Phúc, có nghĩa là đầy đủ. Đầy đủ là từ dùng để chỉ mọi việc đều thuận lợi. Không có việc gì là không thuận lợi. Như vậy gọi là đầy đủ”. (Hiền dã chi tế dã, tất thọ kỳ phúc, phi thế sở vị phúc dã. Phúc giả, bị dã. Bị giả bách thuận chi danh dã. Vô sở bật thuận giả vị chi bị). Theo đó, “Phúc” có nghĩa là “thuận lợi”, “đồng thuận”. “Thuận” có nghĩa là từ dưới lên trên, từ trong ra ngoài đều thông suốt, không có gì trở ngại cả. Trên thuận trời đất, dưới thuận vua tôi, dưới nữa thuận cha mẹ, con cái. Đời sống tinh thần bên trong và đời sống vật chất bên ngoài đều thuận lợi không có gì trắc trở, như vậy gọi là thuận, là đầy đủ là “Phúc. Một điều thật thú vị là câu chúc Tết của người phương Tây thường đề cập đến: hạnh phúc, sức khỏe và thành đạt, đứng ở góc độ nào đó có sự tương đồng như Phúc, lộc, thọ mà ở phương Đông người ta tâm niệm. Cả Âu, lẫn Á đều đặt “Phúc” lên vị trí hàng đầu, nhưng nếu tìm hiểu kỹ thêm một chút thì mới thấy chữ “Phúc” của phương Đông rất rộng lớn, mênh mông và tinh tế. Người Trung Hoa họ chơi chữ bằng cách vẽ hai con dơi đâu cánh lại, ngụ ý là trùng phúc, họ còn vẽ thêm một lúc năm con dơi biểu tượng cho ngũ phúc (ngũ phúc lâm môn) mà Sách Hồng Phạm viết: “Ngũ phúc, nhất viết Thọ, nhị viết Phú, tam viết khang minh. Tứ viết du hảo đức, ngũ viết khảo chung mệnh” (năm phúc: sống thọ, giàu có, bình an, đức tốt, chết vào tuổi già)

Theo Tự điển Khai Trí Tiến Đức thì “Phúc” là điều hay, điều tốt, do việc làm nhân đức mà ra. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên trong tâm thức của người Việt, từ lâu đã quan niệm Phúc bao giờ cũng đi dôi với Đức. Thuật ngữ phúc đức luôn gắn liền nhau. Chính điều này đã làm sâu sắc thêm triết lý nhân duyên của nhà Phật và đem lại màu sắc tích cực cho hai chữ Họa Phúc (Họa vô đơn chí, Phúc bất trùng lai). Phúc dày hay phúc mỏng cũng do chính con người can dự quyết định. Chữ Phúc chính là một ân huệ mà con người tự tạo ra qua những hành động tốt của mình. Nó là những hạt giống tốt được tay người tự gieo trên những mảnh đất mà ta thường gọi là Phúc điền (ruộng phước). Do quan niệm họa phúc ở đời là sợi dây gieo nhân gặt quả, nên người Việt Nam chú trọng đến việc “làm ơn, làm phước”. Hơn thế nữa, mỗi hành động, việc làm của chúng ta sẽ không những ảnh hưởng đến bản thân ta mà còn lưu lại kết quả cho thế hệ sau. Nhà có phúc là nhà có được cuộc sống bình yên thanh thản, đặc biệt là có hậu vận tốt. Muốn được đức phải có phúc và ngược lại đức sẽ đem lại phúc, đó là quy luật. Nội dung của đức phụ thuộc điều kiện lịch sử, xã hội, văn hóa, tôn giáo,..Ví như đức của Nho giáo là ngũ thường, đức của Phật giáo là ngũ giới (năm điều cấm), đức của Kitô giáo là 10 đều răn của Chúa,..hay Chủ tịch H-C-M căn dặn cán bộ phải luôn “Cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư”. Dù văn chương chữ nghĩa có khác nhau, nhưng chung quy về Đức ở mỗi dân tộc, mỗi thời đại đều có chung quan niệm nhằm mưu cầu lợi ích cho mọi người. Ngày nay, khi kinh tế có chiều khởi sắc, dường như người ta ít đặt, hay lãng quên chữ “Phúc” trong mối quan hệ với “đức” hay “thiện” phúc đức, phúc thiện mà thường đặt “phúc” trong mối quan hệ với chữ “đạt” (thành đạt) hay “lợi” phúc đạt, phúc lợi.

Ngạn ngữ Lào có câu: “Hạnh phúc là kết quả của những hành vi đạo đức”. Hy vọng rằng, dù lịch sử có thay đổi như thế nào đi nữa, thì quan niệm về chữ “phúc” của dân tộc, của mỗi gia đình, của mỗi người chúng ta sẽ mãi mãi là “mã di truyền” tốt đẹp trong đời sống văn hóa người Việt. Đầu năm, với những mẫu tem xinh xắn về chủ đề chữ Phúc, sẽ mang lại cho người sưu tập một cái nhìn về văn hóa biểu tượng của Á Đông. Đây tạm kể như là một món quà xuân thay cho lời chúc phúc tốt đẹp nhất trong năm mới đầy niềm hân hoan của đất nước.

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Thư pháp Lào

Th.sĩ Nguyễn Hiếu Tín