GAN VÀ CAN KINH
Hiện nay, khi việc kiểm tra chức năng gan đã trở nên phổ biến thì càng có nhiều người ỷ vào chỉ số chức năng gan. Họ cho rằng, chỉ cần chỉ số này bình thường thì sức khỏe không có gì đáng ngại.
Nhưng thực ra, ở thời kỳ đầu, các chỉ số của chứng gan nhiễm mỡ hay ung thư gan không cao. Bởi trong giai đoạn sớm của ung thư gan, chỉ có các tế bào xung quanh gan mới bị thâm nhập. Nhiều bệnh nhân do không nhận thức được điều này nên bỏ lỡ thời cơ trị bệnh. Vì vậy, mỗi người cần phải tự biết về sức khỏe của mình. Trên thực tế, mọi vấn đề dù nhỏ nhất của gan, mật đều sẽ biểu hiện ra thông qua triệu trứng miệng khô đắng. Sáng thức dậy thấy miệng khô đắng có nghĩa là gan, mật đang bất ổn, cần được điều trị kịp thời.
Ngủ không đủ giấc sẽ gây tổn thương gan. Đa phần bệnh nhân gan đều có thói quen thức khuya. Thời gian nghỉ ngơi quan trọng nhất trong ngày là từ 11h tối tới 3h sáng. Vì thế, bạn nên đi ngủ trong thời gian này để tránh nguy cơ mắc bệnh nan y. Đặc biệt, nếu trẻ em ở tuổi dậy thì (dưới 12 tuổi đối với bé gái, dưới 14 tuổi đối với bé trai) không ngủ đủ giấc sẽ khó tăng trưởng chiều cao.
Sau một ngày lao động căng thẳng và mệt nhọc, cơ thể chúng ta cần được nghỉ ngơi để phục hồi. Điều này phù hợp với quy luật sinh trưởng của vạn vật. Vì vậy, mấu chốt của việc điều dưỡng can kinh chính là nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể không bị suy nhược và đẩy lùi nguy cơ mắc bệnh.
Tôi (tác giả) từng chữa trị cho một bệnh nhân mắc bệnh hư hàn trầm trọng. Ban đầu tôi nghĩ có lẽ do người này ăn nhiều thức ăn sống, lạnh và có tính hàn, nhưng anh ta lại khẳng định mình không ăn những thực phẩm như vậy. Sau khi hỏi rõ, tôi mới biết bệnh nhân này phải thường xuyên làm ca đêm - câu chuyện cho thấy thức khuya rất có hại cho sức khỏe. Hoàng đế nội kinh viết "nửa đêm kinh mạch trở về, mọi người đều phải ngủ". Nửa đêm là khoảng thời gian từ 11h đêm tới 1h sáng. Vốn dĩ ban ngày kinh mạch vận hành đến toàn thân, đêm lại quay về giữ ấm và nuôi dưỡng phủ tạng, bổ xung năng lượng cho ngày hôm sau. Vì vậy, nếu phải thức khuya, chúng tay hãy ăn các thực phẩm bột đường thay cho thịt cá để phủ tạng bớt tiêu tốn năng lượng, và cơ thể cũng không quá mệt mỏi trong ngày hôm sau.
Khi ngủ, dưỡng chất mà ban ngày cơ thể hấp thu từ thức ăn sẽ được chuyển hóa thành năng lượng. Nếu ngủ đủ giấc thì nguồn năng lượng tích trữ sẽ dồi dào. Cho nên, chỉ cần chúng ta biết sử dụng hợp lý thời gian theo đồng hồ sinh học, làm việc và nghỉ ngơi điều độ thì sức khỏe mỗi người sẽ được đảm bảo.
Trong 12 kinh mạch, chỉ có Can kinh là liên quan tới quá trình hình thành khối u trong cơ thể. Trung y gọi chứng này là "trưng hà tích tụ" do uất khí vô hình dồn nén mà tạo thành khối u. Thông thường, khi điều trị ung bưới, người ta chỉ quan tâm tới khối u mà bỏ qua Can kinh - cơ quan quản lý của nó. Cho nên dù bị cắt bỏ nhưng khối u vẫn có thể di căn sang cơ quan khác.
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Tâm trạng ức chế là một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra ung bướu. Các bất ổn trong cuộc sống hàng ngày như gia đình bất hòa, giao thông ách tắc, xung đột..vv.. đều khiến tâm thần bị ức chế. Tâm trạng buồn bực dồn nén, cộng thêm Đảm kinh ứ tắc sẽ dễ dẫn đến khối u. Trung y cho rằng: nổi giận hại gan, vui quá mức hại tim, lo âu hại lá lách, buồn rầu hại phổi, kinh hoảng hại thận. Cho nên, nguyên tắc để giữ sức khỏe là luôn duy trì tâm trạng bình ổn.
Khi gan bị tổn thương do độc tố trong dầu mỡ, cơ thể buộc phải thay thế chức năng lọc của gan bằng cách bài tiết qua da. Do vậy, các độc tố dễ làm bít nang long, dẫn đến chứng rụng tóc hay đầu có nhiều gàu. Khi có các triệu chứng này nghĩa là mạch máu ở tim và não đang bị tắc nghẽn. Vì vậy, mỗi người nên sớm biết cách tự điều dưỡng và bảo vệ Can kinh, Đảm kinh để tránh bị các bệnh về tim mạch.
CHỨC NĂNG CỦA GAN VÀ CAN KINH
Gan cai quản gân mạch, khai khiếu ở mắt, ngoài ra còn đảm bảo chức năng khơi thông, bài tiết và tích trữ máu. Chức năng khơi thông và bài tiết của Gan được thể hiện qua hai nhiệm vụ:
- Giải tỏa tâm trạng ức chế
- Thải chất độc ứ đọng trong cơ thể
Chức năng tích trữ máu của Gan cũng được thể hiện qua hai nhiệm vụ:
- Điều tiết lưu thông máu
- Làm ấm máu, đảm bảo sự trao đổi nhiệt trong cơ thể diễn ra bình thường
Ngày nay, con người làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi không điều độ, dẫn đến tính thần căng thẳng, tâm trạng uất ức khiến khí huyết và tân dịch không vận hành thông suốt, nên chất độc tích tụ rồi kết hạch trong cơ thể. Để tránh hậu quả này, chúng ta cần đảm bảo chức năng khơi thông, bài tiết và tích trự máu của gan luôn hoạt động bình thường. Vì vậy, mỗi người hãy thường xuyên điều dưỡng can kinh và gan của mình.
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Nguyên nhân gây ung thư là do độc tố tích tụ trong cơ thể quá nhiều. Mật là cơ quan làm sách cơ thể, nên khi mật bất ổn thì chất độc tích tụ lại gây nhiều bệnh như tắc đờm, bướu mỡ, thậm chí tạo thành khối u. Khối u dưới tác động của uất khí ở gan sẽ dễ dàng chuyển thành bệnh ung thư.
Trong xã hội ngày nay, do cuộc sống căng thẳng và áp lực nặng nề nên con người dễ có tâm trạng ức chế khiến sinh ra uất khí. Hơn nữa, đa số người hiện đại đều không quan tâm đến việc tự rèn luyện và chăm sóc bản thân. Mỗi khi độc tố không được loại bỏ kịp thời, cộng thêm tâm trạng u uất dồn nén, lâu Trung y có câu "tích hoài thành độc, uất lâu hóa hỏa"ngày sẽ tích tụ khối u. Khối u chuyển biến xấu thành ung thư. Quan sát các hòa thượng hay đạo sỹ, chúng ta thấy hiếm khi họ bị bệnh ung thư. Bởi họ ăn uống đơn giản nên độc khó ứ tụ. Hơn nữa, tu luyện là nhắm tới cảnh giới "tứ đại giai không" nên trong lòng họ ít có dục vọng hay ức chế. Mặt khác, ngày nào họ cũng ngồi thiền để luyện công và khơi thông kinh lạc, với lối sống như vậy, bệnh ung thư khó có cơ hội hình thành. Những uất ức trong lòng khó hóa giải, nhưng Can kinh có thể giúp chúng ta cởi bỏ mọi ưu phiền. Trong xã hội ngày nay, vấn đề sức khỏe không chỉ liên quan tới kinh lạc, mà còn phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố tâm lý khác. Can kinh có quan hệ mật thiết với nhiều cơ quan trong cơ thể như cơ quan sinh dục, mắt, gan, mật, hệ tiêu hóa.
TRIỆU CHỨNG CỦA CAN KINH- Triệu chứng kinh lạc: miệng khô đắng, chóng mặt hoa mắt (huyết áp cao), đầu nặng, mắt khô, vùng ngực và mạng sườn căng đau, v.v
- Triệu chứng phủ tạng: sườn ngực căng tức, trầm uất, xuất hiện khối u, gan nhiễm mỡ, kinh nguyệt không đều, tăng tuyến sữa, u xơ tử cung, viêm tuyến tiền liệt, thoát vị, v.v.
- Triệu chứng khi bị nhiệt: nhức đầu, da vàng, lưng đau, bí tiểu, đau bụng kinh, hay cáu gắt và dễ xúc động.
- Triệu chứng khi bị hàn: chóng mặt, sắc mặt lợt lạt, đùi và xương chậu đau nhức, chân yếu, mắt mờ, cơ thể mệt mỏi, lãnh cảm, u uất, hay lo sợ.
ĐƯỜNG ĐI CỦA CAN KINH
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Can kinh bắt đầu từ huyệt Đại đôn, cách góc ngoài móng chân cái 1 phân, chạy qua mu bàn chân, rồi từ mắt cá trong lên trên 8 thốn theo mé trước, mặt trong chân, sau đó theo đường giữa mặt trong chân chạy lên rồi vòng ra cơ quan sinh dọc ngoài lên bụng dưới, chếc sang hông chạy lên ngực, cuối cùng kết thúc tại huyệt Cơ môn ở xương sườn thứ 2, tính từ đầu vú trở xuống.
Can kinh hoạt động mạnh nhất trong giờ Sửu (1h - 3h sáng), lúc này, ngủ là cách dưỡng gan tốt nhất. Khi tâm trạng khó chịu, hãy giác hơi huyệt Cơ môn và huyệt Nhật nguyệt là cách chăm sóc gan, mật vô cùng hữu hiệu.
CÁC HUYỆT VỊ CHỦ YẾU CỦA CAN KINH
Đại đôn - huyệt trị các bệnh ở cơ quan sinh dục ngoài
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Đại đôn là tỉnh huyệt của Can kinh. Nếu kết hợp ngải cứu huyệt này và huyệt Ẩn bạch sẽ chữa được chứng xuất huyết. Ngoài ra, nó còn chữa được các bệnh ở cơ quan sinh dục. Châm cứu huyệt Đại đôn là cách hữu hiệu để trị các chứng viêm ngứa cơ quan sinh dục ngoài.
Cách tìm huyệt: Huyệt này nằm cách góc ngoài móng chân cái 1 phân.
Thái xung - huyệt giúp ổn định Huyết áp
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Thái xung là nguyên huyệt của Can kinh, có chức năng thông gan, giải tỏa u uất và điều hòa khí huyết. Huyệt Thái xung đau nhói hay có nốt sần là triệu chứng của cao huyết áp hay đau nhức/tê bại toàn thân. Đả thông huyệt Thái xung sẽ giúp hạ huyết áp. Ngoài ra, kết hợp huyệt này với huyệt Hợp cốc sẽ thành huyệt "Tứ quan" sẽ chữa được các bệnh về thần kinh và tê bại.
Cách tìm huyệt: huyệt này nằm trên mu bàn chân, cách kẽ chân thứ nhất một khoảng bằng hai ngón tay đặt nằm ngang, ở chỗ lõm giữa xương bàn chân thứ nhất và thứ hai (cách kẽ bàn chân thứ nhất khoảng 1,5 thốn).
Chương môn - huyệt trị bệnh đái tháo đường
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Chương môn là hội huyệt của Can kinh, Đảm kinh; là mộ huyệt của Tỳ kinh. Huyệt này chuyên trị chứng hư nhược ở lá lách, khí huyết ách tắc, u uất, chán ăn, khó tiêu, gan và lá lách sưng to, v.v. Đây cũng là 1 trong 3 huyệt quan trọng để trị bệnh đái tháo đường (Chương môn, Địa cơ, Tam âm giao).
Cách tìm huyệt: đứng thẳng, cánh tay áp sát người, tay co lên, ngón tay giữa ấn vào huyệt Khuyết bồn; nơi đầu khuỷu tay chạm vào là huyệt Chương môn (nằm ở đầu xương sường thứ 11).
Cơ môn - huyệt thông gan và giải tỏa u uất
Mỗi ngày, khí huyết trong 12 kinh mạch bắt đầu vận hành từ huyệt Vân môn của Phế kinh và kết thúc tại huyệt Cơ môn của Can kinh. Nếu thường xuyên kích thích huyệt Vân môn và buổi sáng và Cơ môn vào buối tối sẽ trừ được chứng khí huyết toàn thân ứ tắc. Cơ môn là mộ huyệt của Can kinh, chuyên trị các bệnh về gan, mật.
Mọi căn bệnh liên quan tới tuyến sữa như tăng, viêm hay ung thư tuyến sữa, v.v đều do kinh lạc tuyến sữa bị tắc nghẽn. Vú liên quan trực tiếp với rất nhiều kinh lạc:
- mé trong vú liên quan tới Thận kinh
- núm vú và quần vú liên quan tới Vị kinh, Đảm kinh
- mé ngoài vú liên quan tới Can kinh, Đảm kinh và Tâm bào kinh
Những mối liên hệ này giúp duy trì chức năng sinh lý bình thường của vú. Khi kinh lạc suy yếu, vú không nhận đủ khí huyết sẽ xẹp xuống, mềm nhão và chảy sệ. Còn khi kinh lạc ứ tắc, vú sẽ sưng đau, nghiêm trọng hơn có thể dẫn tới ung thư vú. Như vậy, để phòng trị mọi căn bệnh về tuyến vú, ta cần kịp thời đả thông các kinh lạc có liên quan; còn để bảo vệ và nuôi dưỡng tuyến vú, ta cần giữ cho khí huyết của kinh lạc được dồi dào.
Mỗi khi gặp phải phiền muộn không thể giải tỏa, bạn hãy lập tức giác hơi các huyệt Cơ môn và Nhật nguyệt để tránh những bệnh về gan, bởi nếu ngủ trong tâm trạng phiền muộn sẽ khiến uất khí dồn nén gây hại cho sưc khỏe, dễ hình thành khối u, ung thư.
Cách tìm huyệt: huyệt Cơ môn nằm ở xương sườn thứ 2 tính từ đầu vú xuống, tại khe giữa xương sườn thứ 6 và thứ 7.
KỲ KINH BÁT MẠCH
Tám mạch khác kinh (Kỳ kinh bát mạch) bao gồm các mạch:
- Mạch Xung.
- Mạch âm kiểu.
- Mạch Đới.
- Mạch Dương kiểu.
- Mạch Đốc.
- Mạch âm duy.
- Mạch Nhâm.
- Mạch Dương duy
Những mạch khác kinh có nhiệm vụ liên lạc và điều hòa sự thịnh suy của khí huyết trong 12 kinh chính để đảm bảo sự cân bằng của cơ thể. Những nhà châm cứu xưa đã xem “những đường kinh như là sông, những mạch khác kinh như là hồ”. Một cách tổng quát như sau:
- Các mạch Nhâm, Đốc, Xung, Đới: chức năng sinh đẻ.
- Mạch Dương kiểu, âm kiểu: chức năng vận động.
- Mạch Dương duy, âm duy: chức năng cân bằng.
Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn
Ba mạch trọng yếu nhất trong Kỳ kinh bát mạch là Xung mạch, Nhâm mạch, Đốc mạch đều khởi nguồn từ Đan điền (phía dưới tử cung đối với nữ và phía sau tuyến tiền liệt đối với nam. Trung y xem đây là "điểm sự sống" chi phối mọi hoạt động của cơ thể. Khi đan điền có bất cứ tổn thương nào, cơ thể sẽ bị tổn hại. Mặt khác, nếu đan điền bị thoái hóa thì cơ thể cũng lão hóa. Cho nên ta cần điều dưỡng tốt và nâng cao độ nhạy của đan điền để đảm bảo khí huyết ở Xung mạch, Nhâm mạch, Đốc mạch được vận hành thông suốt. Trong quá trình điều trị bệnh cho phụ nữ, bác sĩ cũng nên cân nhắc cẩn trọng khi muốn cắt bỏ tử cung của họ cho dù đã mãn kinh, bởi đây là điểm sự sống của phụ nữ, nơi khởi nguồn của Xung mạch, Đốc mạch, Nhâm mạch. Ngày nay tây y cũng đã ý thức được điều này, nên luôn ưu tiên áp dụng các biện pháp ít gây tổn thương nhất. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu Nhâm mạch và Đốc mạch, đây là 2 mạch xuyên suốt cơ thể, cai quản tạng phủ và âm dương kinh trong toàn thân.